Welkom in de vier werkelijkheidsniveaus van de kabbalah

In de kabbalah worden er vier werkelijkheidsniveaus onderscheiden. Daardoor kan op verschillende manieren naar de werkelijkheid worden gekeken. Als dat inzicht zich ontwikkelt, ontstaat een andere beleving van de werkelijkheid, omdat de wijze achter gebeurtenissen meer ziet dan de feiten of beelden die menigeen erin ziet. De vier werelden helpen om gelaagd naar verschijnselen te kijken.

Ieder niveau of laag heeft een eigenheid en met het bewustzijn kunnen ze gekend worden. Bij het beschouwen kan de vergelijking worden gemaakt met het hebben van een overzicht door het standpunt aan te passen. Vier niveaus zijn daarbij leidend.

Aards

Op een aards en praktisch niveau, het vierde of aardse niveau, zijn verschijnselen ‘gewoon’ dingen en gebeurtenissen. Hiernaar gaat onze dagelijkse aandacht voor een belangrijk deel uit. De ervaringen zijn hier fysiek georiënteerd; het perspectief van materie en lichaam spelen de hoofdrol in het kennen van wat er is. Dat wat wordt ervaren en wat wordt waargenomen is wat het is (of beter: lijkt te zijn). Voorbeelden zijn er genoeg: van afwassen en boodschappen doen tot vakantie vieren; alle alledaagse handelingen en voorwerpen en alle voorwerpen vormen het object van waarneming op deze laag

Psychologisch

Op een niveau hoger, het derde of psychologisch niveau, neemt het gezichtspunt wat afstand. Nu krijgen de beelden van wat wordt waargenomen een belangrijkere rol. Er komen associaties, meningen, persoonlijke aspecten en vaak voor- en afkeuren bij die zich met de feitelijke waarneming vermengen. Het gaat niet meer om de gebeurtenis of het voorwerp sec, maar om meer. Het beeld dat van de werkelijkheid gevormd werd, krijgt een grotere plaats in de ervaring van die werkelijkheid. Wat erbij komt bepaalt ieder voor zich en is afhankelijk voor de levenservaring van de waarnemer. Mede door de tweedimensionale werkelijkheid van media zoals internet kreeg dit werkelijkheidsniveau een belangrijke status: imago, uitstraling en allerhande kwaliteiten kunnen de waardering voor iets bepalen. Het belang van de beelden die bij de waarneming ontstaan, werd al door de klassieke filosoof Plato verteld in zijn parabel van die we nu de Grot van Plato noemen. Niet wat er echt gebeurt lijken we te zien, maar wat we denken dat we zien, een subtiel maar cruciaal verschil. Dat wat wordt waargenomen wordt van slechts ‘gewoon’ in het aardse niveau tot iets ‘anders’ en altijd ‘uniek’. Een voorbeeld hiervan is de eerder genoemde afwas die op deze laag een vervelend, leuk of nuttige bezigheid wordt, afhankelijk van de ervaring en associatie of gedachten van de persoon. En met het boodschappen doen kan hetzelfde gebeuren: de boodschappen, feitelijk de voorraad aanvullen, wordt dan iets anders: misschien vervelend, leuk, al een last, iets nuttigs of voor het gezin etc. De lijst mogelijke kwalificaties is eindeloos, ieder beleeft dit op een andere manier.

Spiritueel

De stap naar het tweede en dus een weer iets hoger niveau, het spirituele of transpersoonlijke niveau, wordt zelden gemaakt. Zijn de eerste stappen, laag vier en drie, in het alledaagse ingebed, het spirituele niveau niet meer. Deze laag ontstijgt namelijk het persoonlijke en individuele zijn. De gebeurtenissen en dingen tonen zich dan als verbonden met iets wat groter is dan de waarnemer. De individualiteit verdwijnt en als in een helicopterview ontstijgt de observator de dagelijkse gebeurtenissen. Mensen en auto’s zie je amper vanuit een opgestegen vliegtuig. Niet dat ze verdwenen zijn, maar er is een breder zicht, dus ook op het totale landschap en wat zich daar in grote lijnen afspeelt. Het stratenplan, rivieren, grenzen tussen land en zee, weerstypen en tal van verschijnselen die de individuele mensen overstijgen, worden dan beter zichtbaar. Nog iets hoger en de piloot ontstijgt helemaal de atmosfeer en beschouwt de aarde als een blauwwit gekleurde knikker. Hij kan uitspraken doen over bewegingen die effect hebben op een heel continent. Maar over de individuele mens op een bepaald adres kan hij alleen maar algemene uitspraken doen. Als dit wordt toegepast op het doen van de afwas kijken we op metaniveau: hoeveel mensen doen dat, wat zijn hun drijfveren en wat zijn verschillen in de manier waarop de afwassen worden gedaan in een land, streek of continent. Ook kan de achterliggende motivatie, zoals het belang van hygiëne, van belang zijn om het verschijnsel te beschouwen. Wat dat is de gebeurtenis op dit niveau: een verschijnsel. De afwas en het kijken ernaar overstijgt de individuele afwasser, al is deze wel verbonden met de constateringen op deze tweede laag.

Bronniveau

Over het hoogste, en eerste, niveau is veel en niets te zeggen. Het is transcendent en wat de een het bronniveau noemt en wat de ander aanwijst als goddelijk. Dit is de hoogste bewustzijnsstaat. Hier toe hebben weinigen toegang, als is met gerichte meditatie zeker mogelijk glimpen te krijgen. Het is hetv terrein van de zieners, mystici en hen die geduldig, langdurig, en vaak meditatief, innerlijk hebben leren schouwen. Om in de vergelijking te blijven: de piloot die overzicht over de aarde heeft, moet eindeloos en multidimensioneel verder stijgen om de hele werkelijkheid te overzien of daarin bewegingen van het Zijn te ontdekken. Die zijn altijd subtiel én in hun aardse uitwerking van een enorme omvang. Ze vertalen zich in de vierde bewustzijnslaag naar grote wereldwijde ontwikkelingen of patronen en altijd in belangrijke gebeurtenissen. Het voorbeeld van de afwas kan bijvoorbeeld worden gezien in de zorg voor hygiëne die de evoluerende mens steeds meer in staat stelt invloed te hebben op de eigen gezondheid.

Waarschuwing

In de praktijk spreken we vak van drie niveaus waarbij het eerste en tweede als één spiritueel of transpersoonlijk geheel worden beschouwd, inclusief de transcendentie. Misschien niet geheel correct, maar wel praktisch, omdat over het eerste niveau weinig menselijks in woorden is te zeggen.

Hier past ook en waarschuwing. Wie de niveaus gaat onderzoeken en ze innerlijk eigen gaat maken, een kwestie van lang en veel oefenen, leert ze herkennen en kan op een punt komen ze door elkaar te halen. Belangrijk is namelijk dat ieder niveau in de eigen sfeer een eigen omgang vraagt. Uiterst pijnlijke en dikwijls ronduit schadelijke dingen kunnen er gebeuren als psychologische zaken op een spiritueel niveau worden geduid voor iemand die er niet aan toe is. Bijvoorbeeld bij het iemand willen helpen die verdriet of rouw voelt door te zeggen dat het verlies nu eenmaal bij het leven hoort. Dat laatste is niet onwaar, maar niet passend bij de situatie en daarom niet wijs. Zo ook kunnen problemen of ongebalanceerd gedrag op het vierde of derde niveau voorzien worden van een spirituele dekmantel. Wat dikwijls kan voorkomen als mensen een chaotisch materieel bestand leiden en dit een spirituele onderbouwen geven.

Het gaat in de het kijken nar en werken met de vier niveaus in ons handelen, denken en bewustzijn meer wijsheid vorm te geven.

Deze vier niveaus of werelden in het bewustzijn bepalen hoe tegen verschijnselen – ook liefde – aangekeken wordt. Om die reden wordt telkens bij iedere liefdessoort van de tien ook een korte beschrijving gegeven van hoe deze voor iedere wereld uitpakt.

Ewald Wagenaar is hoofdredacteur van Koorddanser en verzorgt vanaf september een zoomcursus in 10 delen over de liefde waarin deze vier werelden een rol spelen. Meer info: https://www.kd.nl/2024/05/17/de-liefdesboom-tien-niveaus-van-liefde-ontdekken-op-zoom-sept-2024/