ChatGPT vertelt met AI robotwijsheid
Nieuwsgierig geworden door een artikel in de NRC over artificiële intelligentie die zelfstandig teksten kan schrijven, downloadde ik de app ChatGPT. Huh? Een robot die zelfstandig teksten schrijft? Hoe ver is het robotbewustzijn of artificiële intelligentie (AI) al ontwikkeld en wanneer zal science fiction werkelijkheid worden?
Een tekst schrijven over ‘Spiritualiteit in Nederland en hoe yoga daarbij een rol speelt‘, voerde ik als opdracht in in de nieuwe app ChatGPT op mijn mobiele telefoon. Een paar seconden (!) later kreeg ik deze tekst op het scherm:
“Spiritualiteit is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse cultuur. Lang voordat yoga in Nederland populair werd, hielden Nederlandse mensen al generaties lang een spirituele traditie in ere. Dit kon variëren van geloven in een almachtig, heilig wezen tot het volgen van chakra-gerichte meditatie.
De interesse in spiritualiteit is in de loop der jaren alleen maar gegroeid. Dit kan worden toegeschreven aan factoren zoals het toenemende bewustzijn omtrent persoonlijke groei en het verkennen van spirituele dimensionen. In de afgelopen decennia is yoga steeds populairder geworden en is het een van de meest populaire spirituele praktijken geworden.
Yoga inspireert Nederlandse spiritualiteit door de kracht van de ademhaling, intuïtie en intuïtieve krachtencentra te gebruiken om verlichting te verkrijgen. Dankzij yoga kunnen mensen hun diepere spiritualiteit verkennen door middel van meditatie, visueleisatie, ademhalingstechnieken en posities. Door de verschillende elementen van yoga die mensen helpen om te mediteren, hun leven beter in balans te brengen en een hogere staat van bewustzijn te bereiken, kunnen mensen hun spirituele energieen verhogen.
Yoga heeft Nederlanders in staat gesteld om hun spirituele verkenningsteam verder te onderzoeken en heeft hen geholpen om verlichting te bereiken. Veel mensen hebben geleerd hoe ze hun energiebalans kunnen behouden door yoga te beoefenen, wat leidt tot een dieper beg..
This was created with Write For Me – Writing Made Easier with Artificial Intelligence!
https://apps.apple.com/us/app/chatgpt-write-for-me/id1659653180
Precies waar ik om had gevraagd. Los van de afgebroken tekst – ik had een gratis demonstratie – en de spelling van ‘dimensionen’, ‘visueleisatie’ en ‘energieen’ was er weinig op deze tekst aan te merken.
Deze test kan eindeloos – als je maar credits koopt – worden herhaald met uitvoeriger omschrijvingen van de opdracht. Dan krijg je natuurlijk ook steeds betere resultaten van ChatGPT.
Boek in een week
Het mediamens in mij ervoer een mix van verwondering, verbazing en afschuw: waar gaat dat heen met ons vak? Met een paar toetsaanslagen schreef Angelique Schouten volgens datzelfde artikel in NRC met de app in een week een boek waar ze eerder acht maanden over deed. De app hoestte de helft van het boek op, inclusief een nieuw volkslied over crypto-currency (“Crypto, the currency of the free’). Microsoft wil miljarden betalen voor deze software omdat het daarmee mogelijk bedrijven kan helpen om helpdesks te be-robotten. Scheelt weer dure mensen die je kunnen tegenspreken en pauzes nodig hebben.
Historisch
De filosoof in mij beseft ineens dat we met internet ook een digitale opeenstapeling hebben gecreëerd van de publieke kennis die niet geheel waardenvrij zal blijven. En dat deze nieuwe ChatGPT daaruit put met de snelheid van elektriciteit. Waar een menselijke researcher nog even kauwt op de data voordat er een samenvatting of zelfs conclusie uit tevoorschijn komt, is de AI-app al klaar voor de mens is begonnen met nadenken.
Mijn verwondering lijkt op de eerste keer dat ik in de jaren tachtig achter de gehuurde computer (een HP 486) zat die met een druk op de enter een laserprinter (ook HP) een print liet maken van drukkwaliteit, alsof het zo uit een boek kwam, of erin kon. Enkele jaren later waren alle zetterijen in de grafische industrie verdwenen. Ik ben opnieuw getuige van een historisch moment. Deze AI-technologie zal invloed gaan hebben op onze wereld. Vaker zullen we met software communiceren ons onszelf te helpen. te adviseren, plannen, selecteren, corrigeren, discrimineren, veroordelen, straffen en hopelijk nooit te elimineren. Maar daarvoor valt te vrezen. Dat vertellen tal van sifi-films ons al jaren. De slotscene van The Matrix biedt een sprankje hoop als de messias Neo, blind gemaakt in de strijd tegen de machines, in leven mag blijven als curiositeit voor de robots om het laatste dat ze niet bezitten te kunnen bestuderen: menselijkheid, liefde, opofferingsgezindheid, vergeving en dergelijke onbegrijpelijkheden.
Mensenrechten
Want de tekst herlezend van mijn opdracht aan ChatGPT is het een keurige uitvoering van de opdracht. De sjeu mist. Personality, karakter, eigenheid kan je er als opdrachtgever instoppen, maar nooit meer dan je eigen beperking en dan die de mensheid vindbaar maakte op internet. AI stijgt nog niet uit boven ons gepolariseerde denken: controledrang, angst en machtswellust, vooral als euro- en dollartekens in het spel zijn.
‘De meeste mensen deugen’ stelde Rutger Bregman, een aanrader dat boek. Wat we echter vanuit onedele motieven aan AI-systemen inzetten voor gewin kon nog wel een heel erg uit de hand gaan lopen. Zo las ik over een bezorgdienst die AI (algoritmes, een light versie) inzet om bezorgers aan te sturen, te meten en te evalueren om ze vervolgens wel of niet te plannen en dus te ontslaan.
Het is om deze reden dat Jan Kleijssen, directeur mensenrechten van de Raad van Europa, werkt aan een “conventie die moet waarborgen dat het gebruik van AI geen inbreuk maakt op mensenrechten of de fundamenten aantast van rechtsstaat en democratie”, aldus een interview met hem over de surveillancestaat die met AI mogelijk wordt in NRC op 8 januari 2023. Daarin worden diverse voorbeelden genoemd van AI die mensen discrimineerde (vrouwen, gehandicapten) en de rol ervan in het Nederlandse toeslagenschandaal.
Buskruit
Gevaren zijn geen reden om een techniek af te wijzen, al deden de Chinezen dat lange tijd geleden na de ontdekking van buskruit wel, omdat ze vreesden dat oorlogsvoering er té vreselijk door zou worden. Er zit zeker nut in AI zoals ChatGPT, evenals in die gedachtegang van de oude Chinezen. Voor nu is de techniek alom present en vraagt dit van de mensheid een nieuwe vorm van zelfbeheersing. Of moeten we toch maar naar meer regulering? En door wie? De overheid die we sinds de stapeling van schandalen en crisissen niet meer vertrouwen, ondersteund door een bestuurlijke algoritme of AI-app? Onvermijdelijk… Net als buskruit. Ontploft dit ook ooit in ons gezicht? Een kwestie van tijd, tenzij…
(Foto: https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=42271285.)
