Vasten? Waarom zou je? En hoe dan?

Vasten – even niet of minimaal eten – heeft in de meeste culturen, ook de onze, een vaste plek. Meestal wordt er in de lente gevast, zo rond de zonnewende. Bij ons in het Westen wordt het vasten niet echt meer serieus genomen. Waarom zou je? Hieronder ook een menukaart voor de eerste 3 weken.

Door Sanne Burger

Wij in het Westen ‘vasten’ 40 dagen na het carnaval. Toen ik klein was betekende dat: 40 dagen niet snoepen, het snoep sparen in een trommeltje en het dan in één keer opeten. Vanaf mijn 16^e vast ik vrijwel iedere lente en langzaam maar zeker heb ik een moeiteloze, effectieve vorm ontwikkeld. Vasten doe je niet alleen voor je gezondheid, maar ook voor het stil laten worden van je gedachten en het tot rust laten komen van je emoties.

Vasten

Er is een verborgen zoetheid

In de leegte van de maag.

Wij zijn luiten, niet meer, niet minder.

Als de klankkast vol zit met van alles en nog wat

Dan is er geen muziek.

Als de geest en de buik

Gelouterd worden door het vasten

Zal er ieder moment

Een nieuw lied tevoorschijn komen uit het vuur.

De mist trekt op

En nieuwe energie maakt dat je met gemak

De treden die voor je liggen op rent.

Als je vast, verzamelen zich goede gewoontes

Zoals goede vrienden, die je graag willen helpen.

Zelfs als je alle wil en controle verloren bent…

Ze zullen terugkomen

Wanneer je vast.

Rumi

Ontgifting Veel ziektes, kwaaltjes en vermoeidheid komen voort uit onze eetgewoontes. We eten doorgaans teveel – teveel suiker, vlees, zuivel en bewerkt voedsel. We bewegen te weinig, we drinken te weinig water en ga zo nog maar even door. Door deze eet- en leefgewoontes hopen afvalstoffen zich op in het lichaam, wat tot allerlei klachten leidt. Ontgifting is het proces waarbij je deze afvalstoffen het lichaam uit werkt. Dit kun je bijvoorbeeld doen door te vasten.

Vasten is fijn Ik wist aanvankelijk niet dat vasten zo fijn was. Ik zag het vooral als een uitdaging, als een beproeving. De eerste keren zag ik er enorm tegenop. Ik was bang dat het niet zou lukken, dat ik de verleiding van roombroodjes en boterhammen met pindakaas niet zou kunnen weerstaan. Gaandeweg ontdekte ik dat dit alles niet gebeurde. De angst was niet reëel.

Het is wel zo dat de eerste drie dagen zwaar kunnen zijn. Hoe meer afvalstoffen je in je lichaam hebt, des te groter is het ongemak. Je kunt hoofdpijn krijgen, chagrijnig worden, zelfmedelijden hebben omdat je overal mensen ziet genieten van cappuccino met appeltaart en friet met mayonaise. De eerste dagen lijkt iedereen zich tegoed te doen aan heerlijkheden, terwijl jij niet mag eten. Waarom ook weer? Meestal verdwijnt dit gevoel na een paar dagen en ontstaat langzaam maar zeker de ruimte, de rust en de innerlijke vrede die Rumi beschrijft. Je zintuigen verscherpen en het lijkt wel alsof de tijd langzamer gaat. Je slaapt beter en wordt ’s ochtends verkwikt wakker. Je humeur verbetert en je knapt op alle fronten op.

Witte tong  Een symptoom van ontgifting is dat je een witte tong krijgt. Het witte beslag is een opeenhoping van afvalstoffen die er via je tong uitkomen. Meestal treedt dat na 1 of 2 dagen vasten op. Zo gauw je gaat vasten onthef je het lichaam van de taak om voedsel te verteren en gaat het onmiddellijk aan de slag met achterstallig onderhoud. Je kunt het vergelijken met een fabriek: wanneer de arbeiders (de cellen) hun normale taak niet hoeven uit te voeren maar toch graag willen werken gaan ze schoonmaken, boenen en schrobben, oude troep (afvalstoffen) weggooien en apparaten (organen, weefsel) repareren.

De opbouw is even belangrijk als het vasten zelf. Voor je gezondheid is het prima om cold turkey te gaan, dus van de ene op de andere dag te gaan vasten, maar dan zullen de ontgiftingsverschijnselen vele malen sterker zijn dan wanneer je het rustig voorbereidt. Dat laatste is dus zeker te prefereren. Het is wel essentieel dat je het eten na het vasten heel zorgvuldig opbouwt. Eten smaakt na het vasten heerlijk. Zo heerlijk dat de verleiding groot is om niet één rijstwafel te eten maar tien, en daarna een dikke boterham met roomboter en kaas. Hou daar dus rekening mee: het vasten is pas klaar een week na de opbouw-week. Zet je spanningsboog zo uit dat je hele vastenperiode drie weken omvat. Als je dat van tevoren bewust bent zal het veel makkelijker zijn het ook werkelijk te doen.

Sapvasten Er zijn verschillende manieren van vasten, maar de essentie is: niet eten. Vasten is dus in principe heel simpel. De puurste vorm van vasten is: alleen water drinken. Een wat mildere, maar nog steeds effectieve vorm van vasten is het sapvasten.

Hieronder een gedetailleerd overzicht van hoe een sapvasten kuur van 3 weken (inclusief voorbereiding en opbouw) eruit kan zien:

WEEK 1 – De Voorbereiding

Versober je dieet. Eet de volgende producten NIET: Vlees, zuivel, brood, alles waar wit tarwemeel in zit (crackers, beschuitjes, koekjes, pasta etc.), suiker, alcohol, zwarte thee en koffie. Vermijd granen, behalve volkoren rijst, haver en boekweit. Quinoa en amaranth zijn ook erg gezond.

• Drink minimaal twee liter water per dag in de vorm van water of kruidenthee.
• Voeg lijnzaad, chiazaad en/of psylliumvezels toe aan je ontbijt (bij elkaar 1-2 eetlepels). Drink daarbij een extra glas water.
• Eet veel fruit en rauwe groente: verse salade, smoothies etc.
• Ga op tijd naar bed
• Beweeg zoveel mogelijk: wandelen, yoga, Qigong, dansen, sporten, etc.

WEEK 2 – Het Vasten

Dag 1 t/m 3:
8.00 uur:

• Drink bij het opstaan een groot glas lauw water met een snufje zout (zeezout, Keltisch zout of Himalaya zout).
• Zet een kan kruidenthee (bv. Yogi Tea Detox, maar in principe is iedere kruidenthee die je lekker vindt en waar je veel van kunt drinken zonder dat het je gaat tegenstaan prima. Variëren kan natuurlijk ook.) en drink voor het ontbijt 2-3 glazen. Breng de thee op smaak met citroensap en eventueel honing.
• Doe je oefeningen, yoga, Qigong, je ochtendgymnastiek of ga een stuk wandelen. Wat je precies doet maakt niet uit, maar beweeg! Dansen of vrijen is ook prima.
• Eventueel: Neem een douche en scrub jezelf met zeezout en een ruwe washand. Dat helpt bij het ontgiften via de huid.

– 10.00 uur: Het ontbijt

• Maak vers sap van bv. wortels, citroensap en appels. (Doorgaans meng je geen fruit en groente, maar in mijn ervaring vormen appels en citroenen hierop een uitzondering: die passen overal bij.) Zoek naar een goede combi die bij je past. Het moet vooral lekker zijn, niet vies!
• Dit zijn een paar fruitmogelijkheden: Appel, citroen, sinaasappel, mandarijn, peer, kiwi, mango, meloen, granaatappel, bessen, ananas, etc. Geen banaan en kokos. Kies één tot drie fruitsoorten, niet meer. Fruit heeft in de ochtend mijn voorkeur, maar als je liever groentesap maakt als ontbijt is dat ook prima.
• Dit zijn een aantal groentemogelijkheden: Wortel, rode biet, komkommer, selderij, sla, paksoy, kool, spinazie, radijs, etc. Eigenlijk kun je letterlijk ALLE groenten gebruiken, maar zorg dat je tenminste één neutraal smakende groente neemt, bv. wortel of komkommer, zodat je sap niet te sterk wordt.
• Ook bij groentesap geldt: één tot drie groentesoorten, niet meer.
• Verse gember en kurkuma zijn heerlijk om toe te voegen en dragen bij aan de ontgifting – een vingerkootje van elk. Na een aantal dagen zul je wellicht merken dat de smaak wat te heftig wordt en kun je er minder van nemen of het niet langer toevoegen.
• Drink twee glazen sap. Drink langzaam. Het beste is om het sap met een theelepeltje te eten: ‘Eat your liquids and drink your solids’.
• Belangrijk: Je kunt je verse sappen maar één dag bewaren.
• Drink na het ontbijt nog een groot glas water.

– 13 uur: De lunch

• Drink nog twee glazen sap. Drink daarna nog een groot glas water.

– 18 uur: Het avondeten

• Drink een of twee glazen sap (in de avond drink je het minste sap, om jezelf zoveel mogelijk rust te geven). Drink daarna nog een groot glas water.
• In de avond: beweeg. Doe wat yoga of Qigong oefeningen voor je naar bed gaat, of maak een wandelingetje.

Zo simpel is het. Vasten is meer ‘niet doen’ dan doen. Je eet niet, je drinkt 5 tot 6 glazen sap per dag, je drinkt minimaal 2 liter water of kruidenthee per dag, meer mag ook, en that’s it.

Dag 4 t/m 7:

• Als dag 1 t/m 3, behalve:
• Wanneer de week vordert zul je merken dat 5 tot 6 glazen sap per dag wat veel wordt. Dus: Dag 4 t/m 7 kun je eventueel de hoeveelheid sap halveren. Drink als je dat doet gedurende die dagen minimaal 3 liter water/kruidenthee, dat is ongeveer 12 glazen.

WEEK 3 – Het opbouwen

Dag 1: Het vasten breken

Dit is een bijzonder moment in het vasten. Het geeft een mengeling van weemoed en blijdschap. Hoe heerlijk het ook is weer te eten, het is ook jammer om afscheid te nemen van de nu serene en heldere, kalme staat waarin je je bevindt.

• De ochtend is hetzelfde als dag 1 tijdens het vasten: zoutmengsel, thee, sap. Drink 1 of 2 glazen sap. Neem 1-2 eetlepels lijnzaad, chiazaad en/of psylliumvezels (samen), om de darmen weer op gang te brengen. Eén of twee eetlepels olie is ook behulpzaam daartoe.
• Breek het vasten tijdens de lunch. Kies een van de volgende opties om het vasten te breken:

– Heldere groentesoep
– Fruitsalade
– Groentesalade
– 1 of 2 rijstwafels met dun tahin of kokosvet

Goed kauwen!

• De avond: 1 of 2 glazen sap of een kommetje soep.
• Drink deze dag nog steeds minimaal 2 liter water/kruidenthee

Dag 2

• Als dag 1, maar in plaats van sap maak je als ontbijt nu een smoothie, of als je geen blender hebt, een fruitsalade. Banaan mag ook weer. Niet meer dan 2 glazen of één bord. Neem ook weer 1-2 eetlepels chiazaad, lijnzaad en/of psylliumvezels (samen), gevolgd door een groot glas water.
• Als lunch kies je weer uit de volgende opties, waarvan je maar één flinke kom of één bord(je) eet:

– Soep, maar dit keer kun je de soep wat dikker maken door bv. aardappels of linzen toe te voegen.
– Fruitsalade met een klein handje zonnebloempitten, pompoenpitten of cashewnoten.
– Groentesalade met een klein handje zaden/noten.
– Een paar rijstwafels, maximaal 3, of een boterham als je graag brood eet (liefst zuurdesem en spelt) met tahin of een ander smeersel. Nog geen zuivel of vlees!

• Avond: Groentesap, smoothie of warme soep (als je nog wat over hebt van de middag) met eventueel een rijstwafel en/of boterham
• Drink verspreid over de dag nog steeds minimaal anderhalve liter water/kruidenthee

Dag 3 en 4:

• Ontbijt: Smoothie, gooi er wat meer olie of noten bij, maak het wat steviger, eventueel met toegevoegde yoghurt, soja yoghurt of kwark als je gewend bent zuivel te eten.
• Lunch: Kies uit een van de volgende opties:

– Soep, zonder vlees of zuivel
– Wokgroenten met rijst of quinoa
– Brood, crackers of rijstwafels met eventueel roomboter (NOOIT margarine!) of andere smeersels. Als je gewend bent zuivel te eten kun je ook wat roomkaas of jonge kaas op je brood doen.

• Avondeten: Kies iets uit de ontbijt- of lunch opties
• Drink nog steeds anderhalve liter water/kruidenthee

Dag 5 t/m 7

• Ontbijt: Smoothie/fruitsalade, 1-2 eetlepels chiazaad, lijnzaad en/of psyllium, eventueel met yoghurt oid en als je wilt muesli of noten, of brood met beleg – hou het sober en eet niet teveel! Eén kom, één bord of maximaal twee boterhammen is ongeveer de norm – waarbij de norm natuurlijk varieert al naar gelang je geslacht, lengte, gewicht, spijsvertering, eetlust en metabolisme.
• Lunch: Wokgroenten of gekookte groenten met rijst of een ander graan of aardappels, salade, noten, zaden, olie, evt met wat kaas en/of crème fraiche, brood, beleg. Nog steeds geen vlees. Gekookt eitje of stukje tofu kan wel.
• Avondeten: Kies iets uit de lunch opties. Van alles maximaal anderhalve kom of eén groot bord.
• Drink deze dagen minimaal een liter water/kruidenthee per dag.

Afhankelijk van je stoelgang kun je of alleen de eerste 2 dagen, of de hele opbouw-week 1-2 eetlepels Lijnzaad, chiazaad en/of psylliumvezels nemen. In de opbouw-week eet je dus nog steeds geen vlees en suiker en drink je nog steeds geen alcohol. Je eet licht en weinig, met aandacht en goed kauwend, om je lichaam volop gelegenheid te geven de spijsvertering weer goed op te starten. Zorg dat je nog steeds dagelijks beweegt en genoeg drinkt – het is makkelijk om dat te vergeten. Na de opbouw-week kom je weer in je oude ritme. Je zult merken dat bepaalde gewoontes verdwenen zijn, zoals je ochtendkoffie, je gewoonte in de middag te snaaien, je behoefte aan een biertje ’s avonds, etc. Omdat je lichaam schoner is zal het krachtiger reageren op voedsel dat niet goed voor je is.

Vasten is een manier om beter naar je lichaam te leren luisteren, zodat het makkelijker wordt om ook daarna een gezonde levensstijl en gezonde eetgewoontes aan te houden. Hoe langer je dat lukt – liefst de rest van je leven – des te meer profijt je zult hebben van het vasten.

Succes!

Meer over Sanne Burger.

Lees ook de andere artikelen van Sanne Burger op deze site via de zoekfunctie.

Search for:Search Button

---