Tantra en de andere vormen van liefde met meditatie en extase

In literatuur, films en ook in tantra en in veel relaties is de liefde een romantisch drama met hoge pieken en diepe dalen. Regelmatig komen stellen bij ons in therapie of workshops met een verhaal over veel ruzie en weinig seks. Soms is het verhaal na een paar weken al totaal anders: ze hebben de liefde en de passie weer teruggevonden. Maar wel een andere liefde en passie dan waar ze naar op zoek waren. Jan en Caroline vonden drie vormen van liefde en het geheim ervan.

Door Jan den Boer en Caroline van Wijngaarden

Veel mensen hebben een romantische overtuiging over de liefde die onhaalbaar is en vooral strijd oproept. In het tantrisch boeddhisme hebben we een andere vorm van liefde gevonden, die verbindend én opwindend is. Een liefde die lang geheim gehouden is, maar nu steeds meer bekend wordt in het westen.

Drie vormen van liefde

Wij onderscheiden drie vormen van liefde. De romantische liefde met pieken en dalen is de eerste van drie vormen van liefde: de toevallige liefde die je onbewust overkomt. Toevallige liefde is misschien wel de bekendste liefde. Die liefde kan spontaan ook weer voorbij gaan. In die toevallige liefde kunnen pijn, liefde en haat soms heel dicht bij elkaar liggen. Je bent een speelbal van je verliefdheid, met hoogtepunten en diepe dalen.

Onze relatie begon ook met deze romantische verliefdheid, de chemie die ons overviel. Zonder die chemie geen liefde. Maar die chemie is niet genoeg voor een lange relatie. We hebben ontdekt dat je de liefde ook kunt leven als je die een tijdje niet voelt. Liefde is ook een keuze die je samen kunt afspreken en kunt leven. Deze gekozen liefde is de tweede van drie vormen van liefde. Dat is het werk wat we te doen hebben.

Volgens het tantrische boeddhisme ontstaat de liefdespijn door onwetendheid over de werking van ons bewustzijn. We worden geleefd door onze emoties en gedachten en denken dat die waar zijn. Maar je kunt de emoties en gedachten zien als de golven op een zee, ze komen op en verdwijnen weer, maar zijn illusies, geen waarheid. De essentie van ons bewustzijn is een diepe zee van liefdevolle aandacht, wat in het boeddhisme de natuur van ons bewustzijn genoemd wordt. Het geheim van de liefde is dat we die liefde nu al zijn, maar dat we dat regelmatig vergeten.

Boeddhistische meditatie gaat over het leren herinneren van die essentie van ons bewustzijn, die pure liefde. Je kunt de golven van emoties en gedachten in vrijheid laten bewegen terwijl je kiest om in de zee van liefde te zijn.

Deze pure liefde is de derde van de drie vormen van liefde. Dit is het direct ervaren van de liefde, voorbij de illusie. In alles wat je doet is er liefdevolle aandacht. Je kunt de pure liefde leren leven in drie stappen: bewustzijn door meditatie, een heldere intentie om te leven vanuit liefde en vervolgens oefenen, oefenen en oefenen.

Seksuele meditatie

Hoe kunnen we de intentie van liefde beoefenen? Tantra stelt dat verlichting in alle activiteiten gevonden kan worden. De seksuele vereniging krijgt daarin een bijzondere plaats, omdat het seksuele verlangen een van de sterkste verlangens is. De tantrische visie op de seksuele vereniging was grotendeels geheim. Daardoor is de interpretatie van het belang hiervan heel verschillend.

Een aantal interpretaties van tantra gaan er vanuit dat de seksuele beelden alleen symbolisch bedoeld zijn, en niet als een daadwerkelijke seksuele handeling. Een voorbeeld van verschillende betekenissen is het verenigen van de Lotus en de Vajra. Dit kan zowel betekenen het verenigen van wijsheid en compassie, van bliss en leegte of van de mannelijke en vrouwelijke seksuele organen.

In sommige boeddhistisch tantrische teksten wordt juist aangegeven dat verlichting alleen bereikt kan worden door de seksuele vereniging. Het misverstand is echter om dit vanuit lust te doen. De tantrische uitdaging is om alle dingen en alle ervaringen te zien als intrinsiek puur en perfect, ook begeerte, passie en zintuiglijke ervaring. De valkuil van tantra is echter dat als je geen puur hart en pure geest hebt passie een obstakel wordt. Tantra vraagt dus het cultiveren van onthechting en compassie. Als je dit gerealiseerd hebt kunnen begeerte, seksualiteit en plezier omhelsd worden als een pad naar de verlichting.

Het geheime pad zonder een gemalin,

zal geen perfectie aan wezens verlenen.

Bereik dus verlichting,

door ijverig deel te nemen,

aan de activiteiten van het erotisch spel.

-Cakrasamvara-tantra

Tantrische vereniging

Verschillende tantrische bronnen geven aan dat de seksuele vereniging noodzakelijk is voor het bereiken van Boeddhaschap. Tsongkhapa (1357-1419) was een belangrijke hervormer in het boeddhisme. Hij zei dat het extreem moeilijk is om bevrijding te bereiken zonder een partner.

Een hedendaagse gelug leraar, Lama Yeshe beschrijft het als volgt: ‘In het meester worden van het voleindingsstadium komt er een bepaald punt waar de lichamelijk omhelzing van zo’n partner noodzakelijk is om alle in het lichaam aanwezige energiewinden in het centrale kanaal te brengen.

Het doel van de tantrische seksuele vereniging is het hart volledig te openen en het te bevrijden van alle blokkades die gecreëerd zijn door verkeerde opvattingen en emoties. Het is belangrijk om in meditatieve aandacht te blijven: vrij van lust en gehechtheid aan conceptueel denken. Plezier mag er zijn, maar geen gehechtheid aan plezier.

In de klassieke tantra is het belangrijk een leraar te hebben, bij hem of haar een initiatie te doen en de tantrische geloften over loyaliteit en geheimhouding te houden. Een van de praktische kanten van deze vorm van seksualiteit is dat je de kracht moet hebben om geen zaadlozing of piekorgasme te hebben.

In de westerse neo-tantra zoals wij die geven en leven kunnen we niet aan die klassieke eisen voldoen, maar ons wel laten inspireren door de mogelijkheid van het leven van pure liefde door ons te oefenen in meditatieve seksualiteit.

Meer: het boek Tantra, het geheim van de liefde van Jan den Boer en Caroline van Wijngaarden verschijnt begin april 2019. Dit praktische boek is gebaseerd op 25 jaar onderzoek en ervaring. Meer informatie: www.tantratraining.nl.