
Waarom ‘50 kleuren grijs’ zo populair kon worden
Relationele verlangens lopen langs verschillende drijfveren. De enorme populariteit van de film en al eerder het boek ’50 tinten grijs’ van de schrijver E.L. James duidt op een maatschappelijk fenomeen. Dat het om seks alleen gaat, is een te magere duiding. Er speelt iets anders.
In seks en relaties spelen twee totaal tegengestelde verlangens een hoofdrol. We hebben enerzijds een verlangen om ons te binden, een vaste partner voor het leven te vinden en anderzijds verlangen we ernaar om te ervaren wie we werkelijk zijn, om diep te voelen. Ik zie vaak dat mensen die in mijn praktijk komen voor tantrische relatietherapie, deze twee drijfveren aan elkaar koppelen. Ze raken dan verstrikt in allerlei relationele verwikkelingen als de zoektocht naar passie (of diep voelen) de voornaamste drijfveer is en ze daarbij psychologisch niet meer goed kunnen onderscheiden of een partner wel goed voor ze is.
Om het andere verlangen – naar binden – te kunnen begrijpen missen veel mensen de bagage uit hun opvoeding die nodig is om te weten of iemand “bij je past”. Wat is dat eigenlijk? Kort gezegd: dat is iemand die je stimuleert en waarmee je samen kan groeien, iemand die je uitdaagt maar tegelijk ook een mate van veiligheid kan bieden. Iemand die je laat groeien van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid.
Binden
Wie als kind is opgegroeid onder ideale omstandigheden, is in staat om op latere leeftijd een partner te vinden die deze balans van uitdagen en veiligheid in zich draagt. Wie in verwarring is over de balans tussen veiligheid en uitdaging gaat er onbewust naar op zoek. Dat gaat vaak met vallen en opstaan. Ik spreek in mijn praktijk mensen die zeggen letterlijk verslaafd te zijn aan het alsmaar weer opzoeken van een afwijzende of zelfs agressieve partner. Ook is het vaak moeilijk voor mensen om een gewoonte te doorbreken en niet steeds weer een volgend spannend avontuur of seksuele ervaring op te willen zoeken die een verbinding met een vaste partner alleen maar saai doet lijken.
Op het ene moment vinden ze een partner die alleen maar uitdaagt en zelfs angst aanjaagt, het andere moment ervaren ze de relatie met wie ze samen een veilig nestje maakten als verstikkend.
Door vallen en opstaan, hartenpijn en hartenbreek en veel inzicht in onszelf kun je groeien tot iemand die met een ander kan groeien. Je ervaart dan dat een goede relatie ook bestaat uit het geven van ruimte aan het proces van uitdagen en veiligheid geven aan je partner. Je partner is niet de perfecte comfortabele veilige haven, maar in de relatie leer je die veiligheid in jezelf te voelen en de veiligheid te bieden. Je partner blijkt niet de alsmaar passionele God of Godin, maar samen durf je het pad van exploreren in seksualiteit te lopen. Je ontwikkelt de moed om je metgezel soms los te laten en buiten je comfortzone te treden, in communicatie en transparantie. Het doel van de relatie is nu niet meer de relatie zelf maar het ruimte maken voor de essentie van beide partners.
Volgens mij is dit de confronterende verklaring voor de populariteit van films zoals 50 shades of grey: bij veel mensen is er een disbalans tussen de behoefte aan een partner die uitdaagt of zelfs angst aanjaagt, en de verstikkende ervaring van het veilig nestje. Ze weten niet meer hoe ze ruimte moeten maken voor de essentie van zichzelf en de eigen partner. Voor deze groep kan het helpen om – als ze niet verstrikt willen raken in destructieve relaties – te gaan groeien en aan zichzelf te gaan werken, meer veiligheid te gaan ervaren in jezelf, waardoor partner- en relatievorm-keuze een vervullende(r) uitkomst heeft.
Diep voelen
Er is nog een drijfveer: het verlangen naar een intens of diep leven en het verlangen naar de dood. In het oud-Grieks Eros en Thanatos genaamd. Deze drijfveren spelen zich niet af op relationeel of rationeel niveau, maar op essentie- of zielsniveau.
Wat ik het vaak ervaar bij de mensen in mijn praktijk is dat ze ten diepste het contact met zichzelf zijn kwijtgeraakt. Maar ín de relatie zijn ze er steeds naar op zoek. Terwijl je dat essentiële of zielencontact alleen diep in jezelf kan ervaren. De partner of relatievorm moet passie en spanning geven. Spanning en passie in de relatie, daarmee is niets mis, maar eerst moeten we beseffen dat de diepere drijfveren (Eros of Thanatos) ons ‘ervaren’ onbewust sturen. Want anders kun je ongewild belanden in vernederende relaties waarin jij mishandelt of mishandeld wordt, geestelijk of/en fysiek. We blijven in deze ervaringen de herhaling opzoeken omdat we niet kunnen voelen en vinden wat ons echt vervuld: ruimte ervaren, verbinding in vrijheid en autonomie.
Inzicht in tantra kan je leren dat jouw ‘ervaren’ bewust is te leren. Zo kun je via tantra leren inzien dat we ervaringen onbewust opzoeken waarbij we onszelf keer op keer op het randje van de dood willen brengen of onder willen dompelen in een diep drama van afwijzing of vernedering, omdat we diep willen voelen en ervaren.
En wat lijkt dan het meest op het randje van de dood? Bungeejumpen bijvoorbeeld, maar ook: een intens orgasme op het moment dat je geblinddoekt en vastgebonden bent. Alles wat je kan ervaren bij bijvoorbeeld bdsm, inclusief andere bewustzijnstoestanden zoals subspace of extase door pijn.
Daartoe hoort ook het moment dat iemand waarvan je veel houdt jou dreigt je te verlaten en je uitscheldt en vernedert.
Op zoek
Dit zijn allemaal geen situaties waar je logischerwijs naar op zoek zou willen gaan maar wel situaties die Eros en Thanatos, verlangen om te leven en verlangen om volledig te verdwijnen weer geheel dichtbij brengen in onze directe ervaring.
In tantra, zoals bij Shakti-tantra, is er een manier om via mantra’s, vuurrituelen en uiterst bewuste practice van aanraking en ervaring, in contact te komen met elk menselijk oerverlangen. Van je verlangen naar de dood en naar diep te leven tot alle mogelijke ervaringen daartussenin.
Tantra brengt je in contact met de natuurkrachten in je eigen lichaam. Storm, donder, overstromingen, donkerte en oogverblindend licht. Opgesloten zitten en totale vrijheid, al deze gevoelens liggen in je eigen ervaren en bewustzijn besloten. Hoewel een relatie met een “foute” partner kan helpen om diepe inzichten in jezelf op te doen, is het wel heel fijn te weten dat er ook een ander pad is. Eentje dat je in contact kan brengen met je diepste menselijke drijfveren om deze te ontwarren tot op een niveau dat dieper ligt dan alleen het psychologische niveau van de relatie.
In tantra is je hele leven een onderzoek naar wat diep ervaren nu eigenlijk is, en naar wat onze diepste verlangens eigenlijk zijn en waar ze vandaan komen en wie die ervaarder eigenlijk is. Hopelijk wordt dat ooit nog eens mainstream. Dat zou ook mooie boeken en films opleveren.
Jacqueline Ananya Snelder is Tantra Teacher en bewustzijnstherapeute. Zij leidt het Soul Tantra Institute, www.soultantra.nl en heeft tantra geleerd bij vele verschillende leraren en ze volgt het pad van Sri Vidya Tantra in India.
Bestseller ‘50 tinten grijs’
In 2011 verscheen het eerste deel van de trilogie ’50 shades of grey’ van schrijfster E.L. James over een bdsm-getinte (bondage, dominantie, sadisme en masochisme) relatie tussen een zakenman en een studente. Van het boek werden in 52 landen meer dan 100 miljoen boeken verkocht. Van de vertaling ‘Vijftig tinten grijs’ werden in ons land ruim 1,5 miljoen boeken verkocht, een absolute bestseller. Sinds februari draait in de bioscopen de verfilming van het eerste deel, goed voor volle zalen. Volgens recensenten moet het genre van boek en film worden gerekend tot ‘porna’, de vrouwelijke versie van porno.
Door Jacqueline Ananya Snelder
Tantra en de leegte
Kijken naar al onze gewaarwordingen, echt KIJKEN, leert ons hoe “te laten gaan”. Hoe je gedachten en gevoelens tegelijk ten volle kan ervaren en ze ook voorbij te durven laten gaan.
We kunnen leren mediteren om er heel erg goed in te worden. Weet je , dan ben je ineens zo een stoere zen meester in een mooi gewaad, of misschien meer boeddhistisch met een mala. Maar wat je in meditatie steeds doet is KIJKEN. Je wordt er niks mee.
Je geeft op die manier, door te kijken, ruimte aan elk gevoel, elke gewaarwording die er in je wezen voorbijkomt.
Wat we meestal doen is GRIJPEN in plaats van KIJKEN. We pakken iets beet ( een gevoel of gedachte) en willen daar iets mee. ‘Meestal moet het weg ( een vervelend gevoel) of hechten we er juist ongelofelijk grote waarde aan ( een extatisch gevoel).
Als het gevoel weg moet gaat ons denken overuren draaien om argumenten te bedenken waarom iets een probleem is, en waarom het weg moet. Fysiek neemt spanning toe in ons lichaam, onze ademhaling stokt en angst en verkramping hebben vrij spel.
We zoeken liever ontzettend graag allerlei feel-good omstandigheden op om ons liefst altijd goed of beter te voelen. Dat lijkt het minst eng en gevaarlijk maar is onmogelijk en juist erg frustrerend. onze verlangens om ons telkens weer beter te voelen nemen alsmaar toe en de jacht erop wordt een uitputtingsslag.
De truc is dat het daar niet om gaat, in tantra, waarbij je jezelf totaal onderzoekt.
Alles wat je via al je zintuigen waarneemt onderzoek je. Niet alleen je gedachten. Ook je relateren en fysieke gevoelens. Het gaat om goed te voelen, niet om je altijd goed te voelen.
Als je diep durft te voelen ( en daar naar durft te kijken) ontstaat er ruimte. Zowel in je lichaam, letterlijk. Ineens adem je dieper door, als in je geest. Het grijpen, het ergens een probleem van maken valt weg en je gedachten stroom kalmeert. Je bent in natuurlijke meditatie beland.
Je levensenergie kan vrij stromen.
Het is wel een kunst in zichzelf, dit diep voelen. We maken heel graag overal een probleem van. Op die manier doen we ook nog iets anders: we houden onze identiteit in stand.
Iets in ons zegt: Nee… ga daar niet heen! Je verdwijnt als je dit steeds doet, dit kijken. “Dit kan niet goed zijn” “Al je moeite om een gelukkig mens te worden, alles is dan voor niets geweest”.
Iets in ons zegt: Ja maar het gaat er toch om, gelukkig te worden? Je mag al die mooie gevoelens niet zomaar laten gaan? Dan zijn ze weg. En raken we verstrikt in een droom van Tantra: dat alles altijd blissfull en extatisch zou moeten zijn en we als één groot multiorgasme door het leven zouden moeten gaan.
Maar het mooie is juist , dat dat kijken , het kijken naar álle gevoelens juist zo een diepe extase geeft. Een diepe vreugde dat je alles kan zien verschijnen zonder dat er iets aan veranderd hoeft te worden.
Een heel diep blij gevoel dat er steeds meer ruimte in je geest ontstaat. De natuurlijke sensatie dat je diepe tevredenheid voelt als je doorvoelt, diep doorvoelt dat je misschien iets juist niet gekregen hebt.
Dat gaat steeds verder, steeds dieper, Je ziet alles spontaan ontstaan en opkomen en weer verdwijnen in de leegte. Je ziet dat er niets is dat jou van buiten aanvalt of lastig valt. Dit kijken alsmaar te “oefenen” maakt alles zacht en mild. Het is oneindig dus je kunt er oneindig mee doorgaan. de ruimte, de expansie die je ervaart gaat steeds verder, maar niet omdat je jezelf aan het verbeteren bent of alsmaar “jezelf goed voelen “nastreeft. Het gaat steeds verder omdat het mysterie oneindig is en de ruimte in jezelf oneindig en leeg is. Tantra is de levende extase van de leegte.
Jacqueline Ananya