Blijf diep ademhalen op de achtbaan van je leven

Roeach, Shekina, Kundalini, Prana, Pneuma, Chi: gezichten van hetzelfde

Mensen doen bijzondere ervaringen op tijdens hun (spirituele) ontwikkeling, waaronder kundalini. Ik onderzoek hoe mensen daarbij een tijdelijke of langer durende crisis doorleven. Ik zoek naar hoe zich dit manifesteert en hoe je dit proces het beste kunt begeleiden.

Door Marisca van der Burgh

Kort samengevat is mijn voorlopige conclusie: de helper bij groei in evenwicht, zowel geestelijk als lichamelijk, is een ontspannen diepe ademhaling in de onderbuik. Om daar te komen moet vaak eerst emotioneel en energetisch lichaamswerk/psychotherapie in al zijn vormen worden verricht; “aarding” is een van de doelen en is liever geen verticale beweging naar beneden, maar beter een “orbit” of evenwichtige circulatie. Geworteld in de aarde via de opening van de stuit en voetchakra’s. Taal in metaforen, die ik hier probeer toe te lichten.
Geestelijke groei is een kwestie van jouw illusies doorzien en de verbinding aangaan met de ongrijpbare bestaansgrond. Met het Ik Ben, want ik mag er zijn. Karma is de hinderende emotioneel geladen blokkerende verbinding aan het voorbijgaande. Karma ontstaat door de behoefte aan vulling. Het ego, angstig voor de leegte, je naaktheid en kwetsbaarheid, houdt vast aan emotie over het voorbijgaande. Want die leegte is eng. Die afschermende vulling, dat zijn de illusies, maya, zoals de hindoeïstische yogi ons leren. Vertaling: de dingen die we willen bezitten en vasthouden. Spullen, reizen maken, prestaties, ouders, partners, vrienden, mooie herinneringen, doelen of idealen. De woede en verontwaardiging over wat anderen je hebben aangedaan. In een levenscrisis of trauma die je kunt ervaren als een vloedgolf, ontdek je echter hoe relatief de waarde ervan is. Kundalini, de ingebouwde onrust of het verlangen naar verbinding, zoals het in de westerse mystieke traditie weleens wordt genoemd, is die knagende ondertoon, het bewustzijn, dat vasthouden verloren energie is. Het verlangen rekt zich uit naar een mystieke verbinding met de diepe bron en basis van ons bestaan dat wel vervullend is en innerlijke vrede brengt. De verbinding met het Zijn. De oorsprong van alles van waaruit wij in onze tijdelijke materiële vorm, een dynamiek van magneetvelden en chemische processen, ons geheel als lichaam, ziel en geest, ons zelf manifesteren.

Wind en beweging
Een van de opvallendste metaforen die in alle culturen, religieuze en spirituele systemen voorkomt, is de metafoor van de wind voor de inspiratie, creatie en transformatiekracht. Woorden als Prana, Roeach, Chi, Pneuma, Bliss, Roeh-Al-Koedoes, Barak, Mana. De adem, lucht in beweging. Een kernachtig beeld uit de natuur. Leven is beweging. Stilstand maakt ziek en oud, stram en star. Elk levend wezen heeft die stroom aan bewegingen nodig. Door in- en uitademen, door spieren die bewegen mogelijk maken. Het leven is een groot gebalanceerd organisch geheel van bewegen en stromen. Genezing wordt bevorderd door bewegen en die doorstroming te stimuleren.
Recent onderzoek van het Trimbos-instituut heeft aangetoond dat mensen met ernstige psychische kwalen, zoals alzheimer, parkinson en depressies, opmerkelijk in hun toestand verbeteren door heilzame beweging zoals zang en dans. Daardoor gaan ze dieper ademen, wordt de doorbloeding verbeterd en maken de hersenen in rap tempo nieuwe cellen aan. Zingen en bewegen is gezond, zet treurige of bozige gevoelens om in blijdschap en dankbaarheid.
De Vedische chakraleer is een tamelijk accurate archaïsche vorm van ontwikkelingspsychologie, die je onder andere naast de westerse sociaal-psychologische piramides van Maslow en Kohlberg kunt leggen. De leer over kundalini en shaktipat ofwel het eerder genoemde verlangen naar verbinding, is de magnetische kracht die ons door de levensgebieden heen tot ontwikkeling en volwassenheid leidt. Dat begint via het ego het contact met het leven en de wereld aan te gaan, ook wel “incarneren” genoemd, om het vervolgens geleidelijk vrijwillig en bewust weer los te laten, nooit onder dwang. De adem kan ondersteunen bij dit proces. Voorbeelden zijn Holotropic Breathwork dat is gebaseerd op oude ademtechnieken uit de yoga, Kundalini yoga, Krya yoga, Rebirthing en Tantrische yoga.
De ademoefeningen kunnen je in verbinding brengen met obstakels, stressgeladen emoties. Hier is het oppassen geblazen. Er gaat soms iets mis als mensen dit soort technieken uitoefenen vanuit een zwak ontwikkeld ego of traumatisering in hun emotionele laag. Dit leidt soms tijdelijk tot psychose of psychosomatische verschijnselen. De ademtechnieken zelf werken soms met een vorm van hyperventilatie. Als men al een te hoge ademhaling had, kan de hyperventilatie chronische trekjes krijgen! Een langdurige hyperventilatie kan allerlei lichamelijke en geestelijke verschijnselen oproepen die voor een deel lijken op de verschijnselen van een spirituele of kundalini crisis. Mijn indruk is dat soms het een en ander door elkaar heen loopt. Diepingrijpende fysieke, emotionele en spirituele ervaringen kunnen veranderingen in de ademhaling teweegbrengen. Volgens mijn ervaring werken aardende (adem)technieken erg goed om mensen door een dergelijke crisis heen te helpen (bijvoorbeeld Chi Kung, de adem en energie in balans door te leren circuleren). Aanraking, massage, beweging (dans), haptonomie, psychotherapie, creatief en emotioneel lichaamswerk zijn meestal ook nodig.

Meer nodig
Sommige mensen die emotioneel getraumatiseerd, gebrekkig (of niet) zijn gesteund door hun opvoeders, moeten die schade inhalen in direct contact met een veilige helper. Snel werkende voedingsstoffen om “in het lijf” te komen bij te grote ongeaardheid is een paar maal per week (biologisch) vlees eten of veel noten en soms honing of suiker. Evenals (tijdelijk) stoppen met sterk opwaarts werkende energetische oefeningen, yoga of meditatie. Bij aanhoudende pijnen, nauwelijks nog fysiek kunnen functioneren, tijdelijke psychoses of sterke stemmingswisselingen, is meer en intensieve begeleiding nodig. Slechts enkele begeleiders en opvangadressen zijn daar momenteel toe in staat in Nederland. In Duitsland kan men terecht bij de Heiligenfeldkliniek.
Kundalini wordt teveel opgeblazen naar mijn mening, een mening die overigens gedeeld wordt door niet de minsten. Het is een natuurlijke ingebouwde kracht die, zoals ik hierboven al heb beschreven, zijn eigen wijsheid heeft. Sommige stromingen zijn geneigd tot manipuleren en voornamelijk gericht op het versnellen van het ontwikkelingsproces. Dat is een riskante veroverende Yang benadering. Dat past niet altijd in je dagelijks leven.
Als het je niet teveel ontregelt, kun je het beter over je heen laten komen en achteraf, terugkijkend vaststellen: goh, ik ben inderdaad getransformeerd, het heeft zich aan mij voltrokken. Overgave aan het leven en aan de Bliss die als een ongrijpbare ademtocht door je leven gaat. Dat is de ontvangende Yin benadering. Wat je wel altijd kunt beoefenen, is in een staat van radicale acceptatie te komen. Radicale acceptatie van je hele zijn zoals het ís, je leven zoals het zich aan je heeft voltrokken, je lichaam zoals het zich heeft gevormd, je ouders of de afwezigheid ervan, je leefomstandigheden, je mogelijkheden en je beperkingen. Je zwakke momenten en fouten. Het opgeven van verzet daartegen levert je heel veel energie op en zal vele blokkades doen verzachten en oplossen. Voor velen geldt, zeker als ze in het oog van de storm zitten, dat ze daartoe eerst de radicale acceptatie van een therapeut of begeleider moeten ervaren (vaak voor het eerst van hun leven).

Helden
Radicale acceptatie is acceptatie van alles. Alle pijn, verlies, gemiste kansen, geweld, onrecht, woede, valse beschuldigingen, amputatie, vernedering, verraad. Laat elke poging tot manipulatie los. Laat het zijn. Laat het over je heen komen en blijf tegelijkertijd zuiver in je hart. Buig opzij om vernietiging te voorkomen, maar sla niet terug. Stel je voor: adem zuivere lucht in, adem alle shit uit. Door die acceptatie heengegaan kun je evenwichtig in actie komen om dingen aan te pakken in je leven. Maar dan zonder onnodige stress of opgefokte oplossingen. En voor de meeste mensen die zeer diep verwond zijn in hun ziel, betekent dit dat ze eerst eens een tijdje in therapie gaan, lichaamswerk doen bijv. Bonding, Postural Integration of haptonomie, het kind in zichzelf laten troosten en zelf leren troosten. Een helende reis.
Het zijn in mijn ogen helden die dit aan durven gaan. De kracht van de transformerende storm die door ons aller leven heen waait, kan ons soms teveel worden. Schaam je dan niet om iemand te vragen een tijdje naast je te komen zitten of met je op te trekken; iemand die dit wel herkent. Dan zal de kundalini-prana-roeach-pneuma-chi ‘wind’ je helper worden. En niet alleen de afbreker. Je wordt een doorwaaibaar mens. Licht verteerbaar maar aanwezig. Met je poten in de aardse modder. Met een gewone baan en gewone vrienden. Met een vermogen tot delen en liefhebben. Met een vermogen tot jezelf liefdevol uitdrukken hoe dan ook. Met visie en in contact met je Bliss en een dikke lijn naar het ongrijpbare. Met een hartsverbinding die je geest in balans brengt. Zonder onnodige pretenties. Waar. Echt. Integer. Lief. Hard. Zacht. Zo heel mogelijk. Grappig. Uniek. Jou…..

Meer weten: “The Soul’s Journey, Guidence from the Divine Within”, Lawrence Edwards; “Kundalini & Chakra Werkboek” Jonn Mumford /Swami Anandakapila Saraswati, Becht; “Kundalini, Goed omgaan met het innerlijk vuur”, Denish Dutrieux, Ankh Hermes; Integrale Psychologie, Ken Wilber, Ankh Hermes; Spiritual Emergency, when personal transformation becomes a crisis, Stanislav Grof; “Healing The Split, Integrating Spirit Into Our Understanding of the Mentally ill”, John E. Nelson, M.D. ; “Vensters op een Transpersoonlijke werkelijkheid”, Kees en Marijke Aaldijk, Ankh Hermes; “Spirituele Crisis, transpersoonlijke psychologie als perspectief, Fransje de Waard. Uitgeverij van Gorcum; De Kundalini-kwestie, Spiritualiteit en Energie, Peter Kampschuur en Ad van Beckhoven, uitg. Synthese; “De Verlokkingen van de Waanzin”, Edvard Podvoll; “Kundalini Tantra”, Swami Satyananda Saraswati.

Websites: www.heiligenfeld.org, www.kundalini-crisis.nl, www.infolijn-ag.nl.