Spiritueel materialisme opgeven

Huh? Spiritueel geïnspireerde mensen zijn per definitie toch niet materialistisch? Ze zijn immers op het pad van de non-dualiteit, van het loslaten? We doen hier toch niet aan magie of het zoeken naar de Steen der Wijzen?

Door Marisca van der Burgh

Daar sta je dan, net een Cursus in Wonderen gedaan, net goed geleerd te visualiseren en helemaal in het Nu na jaren Spartaans te hebben gemediteerd…. Je kunt Reiki, Shiatsu en Tantra. Je hebt je zielenpijn weg-geademd of geschreeuwd en de rest verwerkt bij een regressietherapeut. Je hebt een eigen coachingspraktijk(je) en doet allemaal zinvolle dingen met mensen, de anderen, die je onbevangen met een glimlach hebt leren liefhebben (nou ja, soms niet maar je blijft glimlachen). Je wilt anderen verder helpen. Zijn we toch klaar en helemaal Happinez?

Neen! Want ergens blijft iets knagen. Ken je dat? Je bent op dat moment mogelijk verder verwijderd van dat wat je voor ogen had dan ooit tevoren. Want het is een maniertje geworden. Een comfortzone.

Zoals ik al eerder schreef over de valkuilen van het zoeken naar verlichting, is er nog meer wat afleidt van een weg naar werkelijke geestelijke volwassenheid en vrijheid.

Want wie in meditatie, yoga, trance of andere vormen van spiritualiteit wellicht een mystieke ontmoeting met het Nu en het Niets heeft ervaren en er wellicht nog van vervuld is, komt bij een diepere laag aan in het ego, een laag die niet iedereen meteen zal kunnen bevatten.

Illusies

Een niet zo toegankelijke en daarom helaas te weinig bekende leraar uit het Tibetaanse boeddhisme is Chögyam Trungpa. Zijn boek “Spiritueel Materialisme Doorsnijden” is zo mogelijk nog ontoegankelijker. Het Tibetaanse boeddhisme heeft zijn eigen symboliek, ietwat vreemd aan ons. Daarom nu een poging van mij om in gewoon Nederlands in ’t kort zijn boodschap over te brengen.

Onlangs vroeg iemand mij wat te doen als je alles doorziet, de illusies van de wereld, van het leven, van je ego, en je klaar lijkt te zijn met alle spelletjes. Er is geen uitdaging meer, zo lijkt het dan. Wat nu? Een paar goed leesbare citaten:

“Bij het bewandelen van het spirituele pad is zelfbedrog een voortdurend probleem. Ego probeert altijd spiritualiteit te vergaren. Dat is net zoiets als je eigen begrafenis willen bijwonen.”

“Afhankelijk van de intensiteit van onze wilskracht, zouden we naar binnen gericht kunnen worden op een manier die té serieus, té star en té rigide is. Zo’n manier leidt niet tot openheid en energie of tot zin voor humor. Ze is te zwaarwichtig en zou gemakkelijk dogmatisch kunnen worden. Dat wil zeggen dat degenen die zich inlaten met dit soort oefeningen denken dat ze zichzelf moeten disciplineren. Ze denken dat ze heel serieus en ernstig moeten zijn. Het maakt dat we gaan denken in termen van wedijver – hoe meer we onze geest gevangen kunnen houden, des te succesvoller zijn we – en dat is een nogal dogmatische, autoritaire benadering. Deze manier van denken die altijd op de toekomst gericht is, is typisch voor het ego: ‘Ik zou die en die resultaten willen zien. Ik heb een ideale theorie of droom die ik in de praktijk zou willen brengen.’ We hebben de neiging om in de toekomst te leven, waarbij onze kijk op het leven gekleurd is doordat we verwachten een ideaal doel te kunnen verwezenlijken. Door deze verwachting missen we de precisie, openheid en intelligentie van het heden. We worden geboeid, verblind en overweldigd door ons eigen geïdealiseerde doel.”

Zinvol werk?

Met iemand anders kreeg ik een discussie over wat zinvol werk is om te doen, als je geestelijk gegroeid bent. Hoe kan je anderen helpen te transformeren? Dat moet toch doelbewust? En weer zegt Trungpa: “Neen”. In zijn boek vertelt hij je dat je beter gewoon een regelmatig leven kunt leiden, lekker vroeg opstaan, je haartjes netjes, mooie blouse of overhemd aan, jasje, stropdasje of sjaaltje en lekker naar je werk gaan. Maakt niet uit wat. Trungpa was erg lang gewoon een technicus voor een grote printerfabriek. En daarnaast meditatieleraar, in zijn vrije tijd. Er zijn in alle eenvoud, liefdevol en vol van mededogen. Er is niets beters om te doen dan dat. Dat kun je ook als caissière bij de supermarkt, als vuilnisman, als CEO van een multinational, ja zelfs als politicus.

Paulus was een belangrijke grondlegger van de gemeenschappen die uit volgelingen van de leer van Joshua Ben Yusuf bestonden. Bij ons beter bekend als Jezus van Nazareth. Persoonlijk ben ik niet zo van Paulus gecharmeerd, wegens zijn aanmatigende uitspraken over de rol van vrouwen. Maar voor zijn tijd was hij absoluut een nieuwlichter. Paulus was oorspronkelijk een hooggeplaatste jurist in het Joodse recht, maar door geboorte een Romeins staatsburger. Zijn netwerk was daarom zeer sterk en dat heeft hem geen windeieren gelegd. Na een zeer ingrijpende mystieke ervaring (die wel wat kundalini-aspecten vertoonde) waarbij hij een ontmoeting had met de al gestorven Joshua, veranderde hij van mening over die maffe volgelingen van Joshua. Kort gezegd, hij werd er zelf één. Opvallend is dat hij, juist een zeer intelligente man met een stevige maatschappelijke carrière, ervoor koos om beslist niet te willen leven van de giften die verzameld werden door de volgelingen om hun leraren vrij te houden. Die leraren vrijhouden had zo zijn voordelen: ze konden rondreizen, schrijven, prediken en pastoraal werk doen. Paulus wilde daar niets van weten. Hij werd nettenboeter. Een eenvoudig beroep wat maar beperkt verdiende. Een bewuste keuze. Door met zijn handen te werken hield hij zijn geest gezond, denk ik wel eens.

Helpen transformeren?

Je wordt spiritueel materialistisch op het moment dat je verwacht dat – gezien jouw grote kennis en ervaring op spirituele wegen, als je denkt alle shit in je leven wel verwerkt te hebben en je ziel vrijgemaakt – anderen helpen hun leven te transformeren dan je hoogste doel moet zijn.

Volgens mij, in navolging van meneer Trungpa, ben je dan verblind door een nieuwe illusie. Want het is helemaal niet jouw taak. Er is maar één taak. De ernst waarmee jouw eigen ego zichzelf neemt, doorzien. Je hoeft er niet over te spreken, je hoeft niemand verder te brengen, wellicht met het valse idee dat je dan de wereld, de nieuwe tijd, de schepping of wat dan ook verder brengt. Zelfs de energieën op een hoger level brengen is niet jouw taak.

Er is maar één taak. Zet je narrenpet op met bellen en loop eens met één oranje sok en één groene. Dans door het leven als een kind dat zich blijft verbazen over alles. Doe gewoon je werk en mediteer in stilte. Ontvang de wereld om je heen en al de anderen die je erin tegenkomt. De oefening is om dat met zo weinig mogelijk oordeel te doen en de schoonheid van wat er is te zien. Maak contact met de eenvoud. Doe werk wat je ligt en doe het met al je kracht en energie. Hou ervan. Dan zul je energie terugontvangen. In het Nu doet het er niet toe of je de gang in het ziekenhuis zwabbert of een huisvrouw bent die de zorg voor kinderen op je neemt. Het doet er niet toe of je commercieel directeur bent van een telemarketingbedrijf of directeur-aandeelhouder van een spiritueel centrum. Het gaat erom of je met een doorleefde lach vanuit je hart in mededogen met wie er maar op je pad komt, er kunt zijn. Vanuit een liefdevol aanwezig zijn jezelf vergeten, ontwapend van verwachtingen en verdedigingslinies. Want die zijn niet meer nodig. Want je hebt genoeg aan het ontvangen van wat er is. Zelfs als dat woede of agressie is. Of hardheid. Ook daarin kun je liefde aan jezelf geven en vol mededogen aanwezig zijn.

Zo kun je alles en overal zijn door je spirituele resultaatgerichtheid op te geven. Je hoeft niet meer verlicht te worden of de ander helpen te transformeren. De ander heeft zijn eigen weg. Jij hebt genoeg aan die van jou.