De moed van je hartchakra
De yoganaam voor de hartchakra is Anahata, wat ‘puur en ongeschonden’ betekent. Laten we het eens hebben over de moed van je hart, over sensitiviteit en genegenheid. Tot de hartstreek behoren je borst, je bovenrug, je longen; je bloedcirculatie; je tastzin en dus ook je huid als grootste orgaan van je lichaam.
De functie van je hart is bewust aanwezig zijn. Met je hart stem je af op jezelf en je omgeving. Zo maak je contact. Daarvoor heeft het hart vrijheid nodig en ruimte, eigenheid, lichtheid.
Zo leef je vanuit genegenheid voor jezelf en anderen.
Deze open en nieuwsgierige houding zie je nog het meest in kinderen. Tijdens je bestaan op aarde kom je regelmatig voor de keus te staan om oprecht te leven in liefde en genegenheid vanuit dit vrije en blije hart. De vraag is dan: kies ik voor mijn hart of voor het eigenbelang van mijn ego?
In de astrologie
wordt deze unieke, wezenlijke kern voorgesteld door de Zon in je horoscoop. De Zon is het centrum van het zonnestelsel. In onszelf is de Zon de kern van ons bestaan en de behoefte om onszelf te manifesteren in de wereld. Ook ons hart kan net als de Zon stralen en warm zijn, brandend zelfs.
Zon ‘regeert’ dus de vorming van zelfbewustzijn. Vandaar de menselijke behoefte aan erkenning, respect en waardering. We willen gezien en gehoord worden! Mensen zijn uitslovers.
Iedereen wil uitblinken, opvallen, applaus krijgen. Daarom zijn alle uitingen die met creativiteit te maken hebben verbonden met het ‘Huis van de Zon’ in de horoscoop. Dit is het vijfde huis, dat uitnodigt tot spontaan, kinderlijk plezier maar vooral tot romantiek, de speelse kant van de liefde.
We kennen de risico’s (verlies, afwijzing, afgaan) die in de liefde genomen moeten worden, maar ook de diepe vreugde en de bevestiging als liefde wordt beantwoord.
We kunnen niet zonder romantiek. Daarom klinken zelfs in de super en in de lift smachtende liefdesliedjes en veroverde Spotify met eindeloze muziekstromen de wereld.
Ons hart zoekt uitdaging en vertier ook op andere terreinen, in de sport, in gokken, in vechtfilms en horror. We willen naar hartenlust spelen, maar ook strijden om de eer op het sportveld, in de boksring of de arena. Steeds zien we ook daar het innerlijke creatieve kind aan het werk. Theaters en acteurs, concertzalen en zangers horen eveneens bij deze belevingswereld.
Bewust zijn en bewust worden
Een belangrijke functie van het hart is bewust zijn van jezelf als geestelijk wezen. We zoeken de essentiële ervaring van het eeuwige en unieke in onszelf en het leven dat we leiden. De wereld van het hart is fascinerend in zijn diversiteit, zowel in de breedte als in de diepte.
We kennen namelijk twee instanties in onszelf die ‘IK’ zeggen: Ego en Zelf. Ego kennen we het beste, een ik-gerichte houding is nodig om te overleven, om een herkenbare identiteit te vormen en je de spreekwoordelijke kaas niet van je brood te laten eten.
De weg van het Ego loopt vanaf je geboorte steeds verder de wereld in. Je kijkt terug op je prestaties in verschillende fases van het leven.
De spirituele weg van het Zelf ligt veel minder vast en is ook niet zozeer gebonden aan fases en prestaties. Dikwijls komt de noodzaak om voor je hart te gaan zorgen tevoorschijn op de dramatische momenten in je leven: bij geboorte en dood, ziekte en tegenslag.
Dan zijn het de kwaliteiten van je hart die de doorslag geven. Je hart bepaalt of je leert van de ervaring, of je er moed en kracht uit put of niet. Deze meer geestelijke en morele kant van je hart noemen we het ‘Hart van je Hart’ om het te onderscheiden van het Ego, het zelfzuchtige ik.
Hoofd en hart
Hartenergie maakt het mogelijk jezelf in anderen te verplaatsen en aan te voelen wat er aan de hand is. Met dit vermogen kun je ook afstemmen op jezelf, op je eigen hart en daarin zowel de kracht als de kwetsbaarheid ervan ervaren.
Zelfkennis via het hart is intuïtief en accepterend; jezelf beleven vanuit je hart betekent jezelf waarderen. Een positieve houding van ouders en leraren levert een belangrijke bijdrage aan je zelfvertrouwen en bewustheid.
Zelfkennis via het hoofd is onderscheidend, vergelijkend en keurend. In een leeromgeving kun je dingen goed of fout doen. Zo’n oordeel komt binnen. We betrekken dit op onszelf, we maakten geen fout, we zijn fout! Naast dit oordelend vermogen is ook ons Ego actief als het gaat om zelfbescherming en overleven. Hoe komt je hart hiermee weg?
Hart en hartzeer
Kern van je gevoelswereld is je hart. Je beleeft jezelf in liefde, vrolijkheid en plezier, in blijdschap en medeleven, in rouw en berouw, in angst, boosheid en verdriet. Deze emoties raken je hart, zo ben je verbonden met het leven. Zorgen voor je hart houdt in dat je moeite doet om jezelf beter te leren kennen. Dus ook je minder mooie kanten.
De sensitiviteit van je hart is daarbij leidend, maar ook je geweten: je morele principes. De zaken die aan je hart gaan vragen om compassie en begrip. Ze blijven knagen, ze laten zich niet gemakkelijk wegduwen, al zou je dat willen. Je geweten is daarbij je morele kompas, maar dat kan zwaar op je drukken.
De lastigste emoties om te boven te komen zijn schuld, schaamte en gêne. Er wordt wel gezegd dat dit eigenlijk geen emoties zijn maar ‘toestanden’ waarin je wordt gebracht door je sociale omgeving. Kleine kinderen kennen nog geen schuld of schaamte.
Schuld kan zwaar op je drukken en schaamte kan maken dat je voortdurend wegkruipt. Je werd ooit beschuldigd en beschaamd, je bent dit gaan geloven en nu voel je jezelf minderwaardig.
Je hebt de moed en de kracht van je hart nodig voor een grondige grote schoonmaak.
Hartzeer en andere hart problemen
De basisemoties zijn simpel, maar de verhalen die erdoor ontstaan niet. Verhalen zijn complex, ze geven de werkelijkheid op een bepaalde manier weer. Hoe anderen jou hebben gezien bijvoorbeeld. Maar ook wat je vertelt over jezelf.
Er zijn levensverhalen van liefde en verliefdheid, vriendschap en mededogen, over ambitie en streven naar aanzien en macht, drama’s rond winnen en verliezen, moerassen van haat en nijd, jaloezie en afgunst, rechtbanken vol wrok en mok over geleden onrecht, vernedering, machteloosheid en slachtofferschap. En zo verder.
In de verhalen zijn de directe, primaire basisemoties angst, boosheid en verdriet niet meteen herkenbaar. Er vindt een psychologische omwerking plaats, omdat ook ideeën over goed en kwaad, schaamte en schuld en de wil om te winnen en nooitniet toe te geven een belangrijke rol gaan spelen. Zo raak je verstrikt in verhalen die onoplosbaar lijken.
Toegeven dat je gewoon bang was of boos, jaloers of verliefd kan heel veel conflicten verduidelijken en bespreekbaar maken.
Terugbrengen naar de bron.
Bewustwording ontstaat door in de verhalen de oorspronkelijke emotie te herkennen en te helen.
Helen wil zeggen: in contact brengen met je hart. Zo kom je weer in de compassie van je hart. Angst lost op door zekerheid en vertrouwen, boosheid door respect, verdriet kan worden omgezet in verwondering en ontroering.
De hartchakra wordt, net als de andere, gekenmerkt door het zoeken naar evenwicht tussen twee polen. Een slecht functionerende hartchakra geeft een overreactie in situaties waarin een ongedwongen, vrij contact van hart tot hart wordt gezocht.
Aanraken en geraakt worden, echte belangstelling en openheid roepen gemakkelijk angst op om afgewezen te worden of niet te voldoen. Dit uit zich in stoer doen of in wantrouwen, verlegenheid, blozen, gêne of schaamte.
De symptomen uiten zich zowel fysiek als emotioneel en psychologisch. Denk aan een beklemde borst, het benauwd krijgen, sub- en hyperventilatie, paniekaanvallen. De gevoeligheid van je hart uit zich ook in hartkloppingen, huidproblemen, pijn in de bovenrug.
Symptomen van verstoord evenwicht
Je kunt dit zien als een verstoord evenwicht tussen binnen- en buitenwereld. Je trekt je terug op één van de beide polen: binnen of buiten. Deze constateringen gaan terug op het werk van de psycholoog Ad Stemerding.
Symptomen verminderde afstemming naar binnen: moeite met adequaat reageren op eigen gevoelens en lichaamssignalen. Overgevoeligheid. Moeite met aangeraakt worden. verminderde afstemming naar buiten: moeite gevoelens van anderen juist te interpreteren. Ongevoeligheid. Moeite met aanraken.
Groeien op spiritueel gebied
Wat is na het werk aan je hartchakra het volgende traject?
Volgens Chinese opvattingen kan het elixerveld (chakra) van het hart pas worden geopend nadat de onderste velden zijn ontwikkeld. De basisemoties angst, boosheid en verdriet zullen het hart dan niet meer verduisteren.
Om onbekommerd vanuit je hart te kunnen leven moet eerst aan de fysieke, instinctieve en emotionele behoeften van het lichaam en de daarin opgeslagen herinneringen zijn gewerkt.
‘Dan Tien’ wordt wel vertaald met ‘het elixerveld’ of ‘het rode veld’, naar de kleur vermiljoen die ermee wordt geassocieerd. Tien betekent veld, ‘Dan’ betekent rood, meer speciaal de kleur van cinnabar, kwiksulfide, een verbinding van zwavel met kwikzilver (Mercurius). In de Chinese alchemie werd hieraan grote waarde gehecht. In India is de Tikka, de rode stip op het voorhoofd, bedoeld om het derde oog’ te activeren.
Houvast in je binnenwereld: hoofd, hart en buik
Locatie: Plato Chinees Chakra’s Basis Eros (begeerte) de lage (xià) Dan Tien 1, 2 en 3 Hart Thumos (hartstocht) de middelste (zhōng) Dan Tien 3 en 4 Hoofd Logos (mentale ontwikkeling) bovenste (shàng) Dan Tien 5, 6, 7
Training in het mentale en spirituele gebied
De mentale en spirituele dimensies van de vijfde, zesde en zevende chakra (nek en keel, voorhoofd en kruin) omvatten een aantal specifieke bovenpersoonlijke ervaringsgebieden.
Contact hiermee kan spontaan optreden, maar meestal is training nodig. Ook dan is helderheid in deze gebieden voor sommigen heel gewoon en voor anderen een serie onverwachte openbaringen ‘buiten het verstand om’.
De leerschool voor het toegankelijk maken van deze ervaringsgebieden omvat een basistraining in lichaamsbewustzijn, waaronder leren focussen van de aandacht, energie voelen, verwerken van emoties, projecties herkennen en dergelijke. Mindfulness en Meditatie zijn de meest gebruikte methodes.
Over het algemeen gaan we er van uit, dat we ‘hogere inzichten’ krijgen aangereikt op het moment dat ze nodig zijn in een bepaalde situatie. Zelfs voor degenen die op dit gebied een bepaalde aanleg hebben niet altijd mogelijk om deze inzichten te scheiden van wensdenken. Een bepaalde mate van voorzichtige scepsis blijft nodig.
Jan de Graaf (www.inspiratiesite.nl)
Lees ook de andere artikelen van Jan over de chakra’s op deze site.
