Kunnen alleenstaande moeders van zonen mannen maken? Ja, zegt Hans Smies
“Niemand is zo aanwezig als een afwezige vader.” Hans Smies zegt het met een glimlach. Dat alleenstaande moeders worstelen met de opvoeding van hun zonen is voor hem geen reden tot verwijten en verontwaardiging, maar een kans om de juiste begeleiding te bieden. Want het is helemaal niet zo moeilijk om ontspoorde zonen weer op de rails te krijgen, zo is zijn ervaring. Maar vanzelf gaat het niet.
Door Jan Roelofs
“Als een jongen tien, elf jaar oud is, gaat er iets veranderen in de verhouding tot de moeder en de vader. Zonen zijn dan op weg man te worden, en de vader wordt belangrijker. Maar is de vader door een echtscheiding of andere oorzaken afwezig is, dan gaat de jongen de “vader-energie” missen. Hij mist een voorbeeld, en hij mist mannelijke aanmoediging.”
Het gevolg kan zijn dat de jongen voelt dat hij iets mist maar niet weet wat, en dat op zijn moeder gaat afreageren. Soms loopt dat zo hoog dat de moeder het alleen niet meer redt. Hans: “Als de moeder dat beseft, kunnen we aan de slag, want het is nodig dat ze zicht krijgt op haar mogelijkheden en onmogelijkheden.”
Gemis
Hans helpt moeders met de opvoeding van hun zonen want hij worstelde als jongen zelf met een afwezige vader waardoor hij naast een therapeutische scholing vooral leerde van, zoals hij zelf zegt, “de universiteit van het leven. Mijn vader was een hardwerkend man, maar ik heb hem als jongste van vier wel enorm gemist. Vanuit dat gemis is mijn deskundigheid ontstaan. Ik heb zelf een zoon en twee kleinzoons. Vaderschap houdt nooit op maar de vorm verandert. Ik vind het heel belangrijk dat mijn zoon ziet dat ik in mijn kracht sta. En dat geeft hij dan weer door naar de volgende generatie. Dat gun ik ook de alleenstaande moeders. In mijn coaching-gesprekken draag ik van alles aan, en zo ontstaat geleidelijk een pad door de jungle.”
Grenzen
Wat speelt er bij zonen? Grenzen, omgaan met afspraken, en wat doe je als die afspraken niet
worden nagekomen? “Moeders kunnen hun ‘mannelijke kant’ leren vrijmaken. Vroeger waren de taken verdeeld, maar vrouwen en mannen zijn meer compleet aan het worden. We zijn allemaal mens, dus we hebben allemaal beide kanten in huis. Maar dan moet je wel weten hoe je dat doet. Als je een afspraak maakt, bijvoorbeeld over “gamen”, dan moet je daar ook voor stáán. Van oudsher schieten moeders sneller in de “zorgmodus”, en geven dan toe waar ze voet bij stuk zouden moeten houden. Maar dat is niet erg, want dat kun je leren.”
Lastig
Hoe lastig het gedrag van de zoon misschien ook is, de remedie ligt in veel gevallen toch echt bij de ouder, zo stelt Hans. “Juist in het stellen van de grens leert het kind zichzelf kennen. Maar belangrijk is: vanuit welk bewustzijn stel je die grens? Als de grens overschreden wordt, moet er een consequentie zijn. Maar je moet de communicatie open houden, dus het gesprek gaat altijd over: wat is een redelijke consequentie? Als ouder respecteer je je eigen positie, en je wilt ook dat je zoon die respecteert. Er is een natuurlijke hiërarchie, je bent als ouder en kind niet gelijkwaardig. Natuurlijk praat je daar met je zoon over, maar je moet je eigen verantwoordelijkheid niet het raam uit gooien. Wat we in de gesprekken met de moeder oefenen is: bij jezelf blijven. Je niet in je emoties laten trekken waardoor je reactief wordt en je je kracht en je helderheid kwijtraakt.”
Betrokken mannelijke aanwezigheid
Hoe goed de moeder het ook doet, mannelijke aanwezigheid blijft gewenst. Hans: “De betrokken aanwezigheid van oudere mannen is daarbij cruciaal. Dat kan een trainer van de sportclub zijn, of een leraar, een oom, een buurman. Het moet iemand zijn die door de jongen geaccepteerd wordt en dan kan die man hem aanreiken wat hij nodig heeft. Vertrouwen, begrenzing, betrokkenheid. “Ik snap waar je zit.” Laten zien wat de gevolgen van bepaalde handelingen zijn, niet veroordelend maar begeleidend en steeds vanuit een hart verbinding. Is die steun er, dan maakt dat het voor de jonge man mogelijk zijn moeder geleidelijk los te laten.”
Vader
Idealiter is die betrokken man de vader zelf. “Na een scheiding moet ook de vader bij de opvoeding betrokken blijven. Daar liggen vaak problemen en daar heb ik het met de moeder over. Hoe benadert zij haar ex? Hoe kunnen ze samen over de weerstanden heen komen, beseffen dat ze elkaar nodig hebben om hun “na-huwelijk” goed vorm te geven? In het belang van de zoon, want in het hart van het kind blijven de ouders altijd verbonden.”
Dat is ook het geval als de vader overleden is. Hans: “Wat dan ongelooflijk belangrijk is om te beseffen is dat de moeders een heel ander rouwproces kenne dan hun zonen. Vaak heeft de moeder daar hulp bij nodig. Als voor de rouw van de zoon niet de juiste aandacht is, dan blijft dat zich melden in kritiek. Vaak zie je dat het verdriet over het missen van de vader bij de moeder terecht komt. Tegen de moeder zeg ik dan: durf het verlies aan te kijken, loop er niet voor weg. De moeder moet dat zelf verteren, dat moet niet door elkaar gaan lopen. Mijn werk is dan: de onderliggende gevoelens te ontwarren.”
Meer over gecertificeerd Stiefplan-Coach Hans Smies: www.souldancer.nl.
Jan Roelofs is publicist en is actief met onder meer evenementen voor mannenwerk: www.janroelofs.nl.
“Blijven volharden in wat het beste is voor mijn zoon”
Charlotte, moeder van Tijmen (21): “Ik heb enorm met mijn zoon geworsteld, maar jarenlang heb ik het daar nooit met iemand over kunnen hebben. Toen mijn zoon 3 jaar was, ben ik gescheiden, we hebben wel een tijd co-ouderschap gehad maar dat liep niet goed. Er was amper overleg en Tijmen leed daaronder. Toen Tijmen in de puberteit kwam werd het moeilijk: opstandig, boos, verwijten, ruzie maken. Dat liep zo hoog op dat ik een paar keer bang ben geweest dat ik hem de deur uit zou moeten zetten. Ik heb geprobeerd zijn vader in te schakelen, juist ook op die cruciale momenten, maar dat lukte niet.
Bij Hans bleek dat mijn grootste valkuil m’n eindeloze begrip was waardoor ik bevattelijk was voor manipulatie. Mijn belangrijkste winstpunt door de gesprekken met Hans: dat ik weer in mijn kracht ben gekomen, ook naar mijn zoon toe.
Nog een paar weken en dan vliegt zoonlief uit, de laatste maanden zijn goed geweest, er was meer en meer harmonie en rust in huis. Nu zal ik hem missen…en niet als kiespijn!”
