Kabbalah: een weg van contemplatie
Bij het woord ‘kabbalah’ of ‘kabbala’ weten de meeste mensen niet waar het over gaat. Is kabbalah een onderdeel van het Jodendom, een godsdienstig iets? Is ze een magische stroming waarin getallen en letters de basis vormen voor rituelen en invocaties? Een new age beweging die Hollywoodsterren aantrekt? Kabbalah-lerares en schrijfster Gila Gerzon legt uit.
Door Gila Gerzon
Verschillende factoren bemoeilijken het uitleggen van wat kabbalah is.
Eén factor komt voort uit de wijze waarop deze traditie zich heeft verspreid. Haar basisonderricht is in de joods-culturele context geformuleerd en maakt gebruik van elementen uit het Hebreeuws en van levensthema’s afkomstig uit dit milieu. Deze achtergrond is niet voor iedereen toegankelijk.
Bovendien werd gedachtegoed uit de kabbalistische metafysica, door de eeuwen heen ‘geëxporteerd’ naar andere culturele en spirituele kringen, waar accenten uit andere achtergronden aan haar werden toegevoegd.
In de kabbalistische literatuur vinden we teksten die verschillend klinken, de een is bijbels, de ander filosofisch, weer andere zijn magisch of christelijk. De naam ‘kabbalah’ wordt door verschillende stromingen gebruikt.
Een andere factor die de toegang tot kabbalah bemoeilijkt, is haar complexiteit. Kabbalah biedt een complete lering waarin alle facetten van het leven van de mens, zijn ziel en de spirituele niveaus waartoe hij toegang heeft, worden besproken. Er is enige inspanning nodig om toegang te krijgen tot deze materie.
Ruim omschrijven
Door kabbalah ruim te omschrijven wordt het gemakkelijker om haar betekenis te doorgronden en om haar belang voor de hedendaagse spirituele zoeker te verhelderen. Deze definitie omschrijft kabbalah als weg van contemplatie.
Contemplatie wordt in vele spirituele tradities benoemd; soms verwijzend naar het stilstaan bij morele kwesties en spirituele zaken, soms verwijzend naar precieze methodes gericht op zelfonderzoek, op het ontvangen van inzicht en op het bereiken van een toestand van eenheid. Ze wordt geprezen als een waardevolle roeping die betekenisvoller is dan het aardse handelen. Contemplatie is de verinnerlijkte beschouwing, het proces dat mensen aangaan met de bedoeling hun aardse leven, de schepping en de essentie van hun wezen te verstaan. Ze ondersteunt de zoektocht naar zingeving en naar zelfrealisatie. Ze verdiept en verruimt de geest totdat hij ontvankelijk wordt voor de wijsheid die afkomstig is uit de transpersoonlijke dimensie, het bewustzijn dat ligt voorbij de individuele persoonlijkheid. Ze leidt naar verlichting. Omdat contemplatie in veel tradities voortkomt, kunnen we haar als universeel beschouwen.
Een bepaalde levensvisie moedigt het beoefenen van contemplatie aan. Deze gaat ervan uit dat, hoewel de Grondeenheid de diepste waarheid is, ons uiterlijke en innerlijke leven van grote complexiteit zijn en dat die ons van uitdagingen voorzien. Het mediteren zal ons wellicht een moment van rust geven, maar ons niet van alle handvatten voorzien die we nodig hebben om de dingen te kunnen begrijpen en er goed mee om te kunnen gaan.
Reflectie
Van huis uit krijgen de meeste mensen weinig aanmoediging tot zelfstandige reflectie. Ze leren te denken zoals hun familieleden en de maatschappij. Er wordt hen niet geleerd te onderzoeken wie ze zijn, of wat het is dat ze in hun leven echt willen. Hierdoor verkeren velen in een bewustzijnstoestand waarin zelfbeelden en wereldbeelden worden gehandhaafd die ver liggen van hun ware aard. Aan deze toestand wordt over het algemeen de naam ‘ego’ gegeven. Net als in andere meditatie-beoefeningen trachten we ons op de weg van contemplatie te bevrijden van onwaarheden en inzicht te krijgen in wie we echt zijn.
Stiltemeditatie
Als meditatieve weg is contemplatie te onderscheiden van stiltemeditatie. In stiltemeditatie is de eerste beoefening gericht op het tot rust brengen van het denken; in contemplatie wordt een onderdeel van het denken gebruikt als een creatieve component die richting geeft aan de meditatie. Er wordt rekening gehouden met verschillende niveaus van denken. Iets uit een hoger denkniveau, een mantra, een beginsel of een vraag, wordt in de bezinning geïntroduceerd. Contemplatie is geen geloofssysteem. Aan de beoefenaar wordt niet gevraagd ideeën onverwerkt tot zich te nemen, maar om ze voor zichzelf te laten spreken.
Je sacrale zijn
Omdat de contemplatie rekening houdt met het denken en met de verschijnselen die we tegenkomen en deze gebruikt als uitganspunt voor het mediteren, heeft ze verschillende aspecten. De mens die op zoek is naar wijsheid maakt tijd vrij om te reflecteren op de natuur, op kunst of muziek, op gebeurtenissen of op het eigen gedrag. Denkbeelden die worden aangeboden door een spirituele traditie worden verdiept. Men onderzoekt zichzelf en verkent de spirituele dimensies.
Het woord contemplatie wordt soms uitgelegd als con-templum, je richten op, en je uiteindelijk bevinden in je innerlijke tempel, je sacrale zijn. Dit proces is te begrijpen met behulp van een metafoor: de zelfbeelden en wereldbeelden van het ego-niveau vormen sluiers in onze binnenwereld. Ze zijn net als wolken, die dat wat zich achter hen bevindt verbergen. Onder de invloed van de contemplatie kan, net als onder de invloed van de wind, de zwaarste wolk zijn vorm verliezen en doorzichtiger worden. De blauwe expansie van de hemel wordt zichtbaar, er ontstaat inzicht in de hoge mysteriën. Zonnestralen brengen illuminatie, dit symboliseert het ontvangen van goddelijke inspiratie. Op haar hoogste niveau heft de contemplatie zich op. De individuele geest van de beoefenaar wordt één met het Grondbewustzijn.
Bijvoorbeeld…
We kunnen voorbeelden bekijken van contemplatiemethoden die wezenlijk zijn voor kabbalah. Een eerste stap is het aangaan van een dialoog met de traditie. Als we er vanuit gaan dat de teaching echt met ons te maken heeft, ontstaat er een verbinding. Een begrip wordt door en door gevoeld. Associaties worden toegelaten. Meditatief wordt de concentratie daarop versterkt. Er bestaat geen kant en klare conclusie. De houding is open en ontvankelijk. (kabbalah betekent ontvangen) Het begrip wordt benaderd als een vraag die via een directe ervaring, van binnenuit, wordt gerealiseerd. Het spontaan opkomende antwoord vormt bijna altijd een confrontatie met het geloofssysteem van het ego. Stel je je het volgende voor: kabbalah zegt dat de mens in staat is grote diepgang en spirituele hoogtepunten te beleven. Welke associaties roept dit in je op? Wat heeft je achtergrond je hierover verteld? Is het je geleerd dat de mens vooral het lichaam is, dat het leven om bezit draait, of dat de intellectuele prestatie het hoogtepunt van het leven is? Heb je glimpen van deze zaken ontvangen, maar heb je ze verwaarloosd omdat je algehele denkkader ze niet kon bevatten? Als je je geïnspireerd voelt om dit thema te volgen, dan zal je op een gegeven moment ervaren wat er met ‘diepte’ en wat er met ‘spirituele hoogte’ wordt bedoeld.
Abstract overzicht
Een andere methode, die verbonden is met de studie van de diagrammen van de Levensboom en de Jakobsladder, benadrukt de meer analytische kant van de contemplatie.
Deze twee modellen vatten de kabbalistische metafysica samen en geven een abstract overzicht van alle krachten die in de aardse, de psychische, de spirituele en de mystieke gebieden aanwezig zijn. De diagrammen vormen een verzameling van archetypen, zoals mannelijk en vrouwelijk, liefde en haat, denken, voelen en doen, die in ieders leven aanwezig zijn. Een kabbalistische oefening behelst het verbinden van eigen ervaringen met deze diagrammen. Een verschijnsel, met al zijn onderdelen, wordt verbonden met de archetypen. Hoe werkt dit? Het hoort bij het ego-denken om zaken te classificeren volgens een systeem dat past bij zijn aard. Hieruit projecteert het ego concepten op wat hij waarneemt en denkt dit te herkennen. Het waargenomene wordt vereenvoudigd. Aspecten daarvan worden genegeerd. Als mensen bijvoorbeeld zeggen: ik heb een heel groot verdriet, kan het zijn dat achter het concept ‘verdriet’, ze meerdere soorten verdriet koesteren, dat ze bang zijn voor dit verdriet, dat ook hun moeder verdrietig was, dat in hun familie verdrietige mensen voor zwak werden aangezien, dat ze zich zorgen over de wereld maken, en dat ze ook onmacht voelen want ze weten niet waarvoor dit allemaal goed is. Als we een ego-concept in stand houden en verwante ervaringen over het hoofd zien, dan is onze toestand onhelder. We kunnen de dingen moeilijk begrijpen of verbeteren. Het mediteren met behulp van de Levensboom of de Jakobsladder verheldert het verschil dat bestaat tussen een ego-concept en wat er werkelijk gaande is. Contemplatie leidt tot differentiatie, differentiatie leidt tot verfijning en verfijning tot ruimte en inzicht.
Bespiegeling
Een andere contemplatiemethode maakt gebruik van de bespiegeling die in onszelf ontstaat tussen opgedane inzichten en hetgeen in ons dat nog kleeft aan het ego-niveau. Spirituele ervaringen worden gekenmerkt door rust, vertrouwen, onvoorwaardelijke liefde, goedheid, verwondering en eenheid. De spirituele ervaring vervult. De ego-toestand is meer onzeker, onderhevig aan beïnvloedingen van buitenaf, aan veranderingen van gemoed, aan negatieve leegte en verlangens. De vervulling wordt buiten onszelf gezocht. In contemplatiemeditatie kan een innerlijk gesprek tussen de twee dimensies ontstaan. Het hogere inzicht is de waarheid die het ego ontmaskert en heelt. Stel je voor dat je een hekel aan iemand hebt en negatieve emoties jegens hem of haar koestert. In het hogere zijn, ervaar je dat je goedheid en onvoorwaardelijke liefde bent. Wie in jezelf volg je? Als je je in deze vraag verdiept, zullen nieuwe wegen zich voor je openen, met opbouwende manieren van denken en doen.
Gila Gerzon is gestelijk verzorger, hypnotherapeut, kabbalahlerares en schrijfster van het boek ‘Poorten van Kennis’. Ze verzorgt ochtendbijeenkomsten over de kabbalah. Meer info over data: klik hier. Haar website: www.kabbalah.nl.
Meer lezen van Gila Gerzon op deze site: https://kd.nl/2018/05/21/spirituele-dimensie-van-engelen-en-aartsengelen-uit-kabbalah-poorten-van-kennis/
