Geboortetrauma: wie heeft er geen last van?

Geboren worden gaat zelden makkelijk. Het proces van op aarde komen is voor ieder mens een intense ervaring die in het bewustzijn sporen nalaat in de vorm van een geboortetrauma.

Door Divyam Kranenburg

Het geboorteproces is indrukwekkend, ook al zijn we op dat moment niet in staat die indrukken te benoemen of een plek te geven. Een aantal gevoelens en gedragingen vinden hun oorsprong in dit proces van op de wereld komen. De baby die vast heeft gezeten in het geboortekanaal, heeft een ander verhaal dan de baby die met een keizersnede ter wereld kwam. Diep in ons onderbewuste zitten de geboorteherinneringen verborgen. Ze komen tevoorschijn in associatie met een of andere gebeurtenis, door een trigger, zoals in een tunnel zijn of een film zien over iemand die onder water vast zit. Dromen kunnen behulpzaam zijn bij het onderzoeken van geboorteherinneringen. De droom waarin je ergens niet uit kunt komen, of plotseling valt of door de ruimte vliegt. Ook onze taal kan inzicht geven. Veelvuldig gebruik van woorden zoals benauwd, getrokken, gegrepen, neergedrukt of geduwd, of zinnen zoals ‘ik loop met mijn hoofd tegen de muur’, ‘ik zit vast’, ik kom niet vooruit’, ‘ik weet niet welke kant ik uit moet’, ‘ik ben de weg kwijt’, of ‘het overkomt mij altijd’ kunnen aanwijzingen zijn over die eerste imprint in de baarmoeder en tijdens de geboorte of een geboortetrauma.

Levenslang pratroon

Misschien is iedere geboorte op een bepaalde manier traumatisch, het is zo’n indrukwekkende tijd dat elke gebeurtenis tijdens het geboorteproces waarschijnlijk een levenslang patroon schept. Iemand die te vroeg geboren is, handelt bijvoorbeeld in de zelfde situatie anders dan iemand die te laat geboren is. Een baby die niet gewenst was, neemt die afwijzing mee zijn leven in.

In stuitligging geboren kinderen nemen vaak een andere richting dan andere mensen, de keizersnee geborenen hebben moeilijkheden met het afmaken van dingen, couveusekinderen zien de wereld vaak alsof ze door een glazen wand afgescheiden zijn van de verbinding met mensen.

Het hangt van veel factoren af of een traumatische geboorte ook werkelijk deze imprint geeft op de rest van het leven. Wij hebben in ons werk veel bewijzen gezien van indrukken die tijdens het geboorteproces zijn opgedaan, welke hebben gezorgd voor overtuigingen en een levenshouding die ons leven blijvend beïnvloeden. Veel moeders zullen intuïtief beamen dat de zintuigen van een zes maanden oude foetus al even goed ontwikkeld zijn, als op het moment van de geboorte. Het ongeboren kind is een wezen dat voelt, herinneringen heeft en kan proeven, horen, zien en ruiken. Het ontwikkelt bewustzijn. Als de moeder een bepaald muziekje speelt tijdens de zwangerschap zal de baby er meteen na de geboorte op reageren als het weer wordt gespeeld.

Gevoeliger dan je denkt

Er kan niet genoeg over het onderwerp geboortetrauma geschreven worden, het is pas sinds zo kort dat men zich realiseert dat de baby een gevoelig wezen is. Vroeger – en dan hebben we het over nog niet eens zo lang geleden – dacht men dat een baby niets voelde. Men dacht werkelijk dat, omdat het zenuwstelsel nog niet klaar is, de baby ongevoelig was voor pijn of voor traumatische ervaringen, zoals bijna stikken door zuurstoftekort tijdens de geboorte, of beknelling door de navelstreng. Ook om meteen na de geboorte operaties te moeten ondergaan, is ongelofelijk ingrijpend. Peter Levine (*) schrijft dat er tot 1988 nog zonder enige verdoving openhartoperaties werden uitgevoerd op pasgeboren baby’s! In de medische wereld dacht men dat de reacties van de baby gewoon reflexen waren, die niets met pijn te maken hadden. Maar baby’s voelen wel degelijk pijn, en als ze niet huilen, komt dat waarschijnlijk omdat ze in shock zijn. Dat gebeurt nu gelukkig niet meer.

Baby’s

Arthur Janov, William Emerson e.a, psychologen en onderzoekers die hun leven hebben geweid aan het onderzoek naar de imprint van de tijd voor en na de geboorte, of geboortetrauma, zeggen eensgezind dat de indrukken die een mens opdoet voor de geboorte veel meer invloed hebben op het leven dan de gebeurtenissen daarna. Onderzoek heeft aangetoond dat medische interventies een langdurig psychisch en fysiek effect hebben, en dat je zelfs vragen moet stellen bij de meest gebruikelijke verloskundige handelingen. (*)

Baby’s hebben veel symptomen die de ouders en verzorgers ‘normaal’ vinden, maar die eigenlijk symptomen van een onderliggend geboortetrauma zijn. Zoals huilen – volgens dr. Emerson wordt het als gewoon ervaren dat baby’s twee tot zes uur huilen per dag. Onderzoek heeft volgens hem echter aangetoond dat twintig minuten huilen normaal is, en dan meestal om aan te geven wat het nodig heeft, of het honger heeft of pijn. Volgens David Chamberlain, de auteur van ‘geboren worden zonder pijn’, is het maar zelden dat een baby niet één of ander trauma opdoet bij de geboorte. Daar zijn veel redenen voor: bevallingen worden veel vaker in het ziekenhuis gedaan, we vertrouwen vaker op medische ingrepen, er is meer stress in de maatschappij, meer gebruik van alcohol, drugs en medicijnen. Ongewenste zwangerschap, verwaarlozing na de geboorte, moeders die zelf in hun geboortetrauma terecht komen, dit alles maakt de kans op trauma groot. Maar vooral onwetendheid hierover van ouders en verloskundigen en medisch personeel.

Ingrepen

Trauma’s versterken elkaar, als een baby in shock is geraakt door de medicatie die hij heeft gekregen tijdens de bevalling, zal hij het zelfde reageren als moeder rookt en borstvoeding geeft, dus de nicotine die hij binnen krijgt zal lijken op de medicatie en zijn lichamelijke reactie zal het zelfde zijn. Als het kind bijvoorbeeld met de verlostang wordt gehaald, kan dit lijken op pogingen tot abortus die de moeder heeft gedaan, mechanisch of met drugs. Als de baby wordt tegengehouden om geboren te worden, omdat bijvoorbeeld de dokter er nog niet is, kan dit lijken op de schrik en afwijzing van het ongewenst zwanger zijn van moeder.

Het effect van verloskundige ingrepen werken in op de onbewuste aspecten van de geest. Zij werken door in onze gedachten, levenshouding, gevoelens, overtuigingen en onze waarneming en herinneringen, waar we alleen bewust van worden als er iets gebeurt: stress, problemen of ziektes, waardoor we onze innerlijke wereld gaan onderzoeken. Ingrepen tijdens de bevalling hebben grote invloed op de rest van het leven, op de manier waarop relaties worden aangegaan, communicatie, seksualiteit en intimiteit, geloofsovertuigingen en gezondheid.

Echter, het effect hoeft niet alleen negatief te zijn. Als de ingreep het leven van de foetus redt, kan het juist een positieve invloed hebben.

Ongewenst zijn

Als moeder het kind niet wenst, zal ze alles doen om hem niet te voelen, ze zal haar energie wegtrekken uit haar baarmoeder. Het kind voelt dat. Het wil er van weg, zich ervan bevrijden, maar dat is onmogelijk. Een existentieel dilemma – moeder en kind zijn één in dit stadium, dus als de baby weg wil van moeder, probeert het ook weg te gaan van zichzelf. Het enige wat het kan doen is zich verder terugtrekken naar binnen. Het zet zichzelf onder een grote spanning, om de enorme stress aan te kunnen. De cognitieve en emotionele capaciteiten van de foetus zijn nog niet zo ontwikkeld als de sensitieve capaciteit, dus alles speelt zich af op het gebied van het primitieve brein, de reptiele hersenen. Dus het zal zich afkeren van de baarmoederwand, en dat is waar scoliose uit ontstaan kan zijn, het had een doel. Het doel was om de energie van de stress te blokkeren, te stoppen wat zo ondragelijk pijnlijk is. Maar die enorme energie blijft. Als je plotseling op de rem trapt in een auto die 100 kilometer per uur rijdt, blijft de energie ervan nog in de machine hangen. Als je plotseling de rem loslaat zal de auto weer naar voren schieten.

Angsten

Trauma’s die zo vroeg in het leven zijn ontstaan, dragen dus een enorme, vastgezette energie in zich mee. De effecten van die over-stimulatie- want dat was het voor de foetus, het had geen mogelijkheid om te begrijpen wat er gebeurde – dragen we na de geboorte met ons mee. De foetus had geen idee, alleen het gevoel van een overweldigende activatie, wat doordringt in alles, in elke situatie in het leven van die persoon. Als hij wordt geactiveerd, gestimuleerd, in negatieve maar ook in positieve zin, zal altijd die prenatale angst omhoog komen. Als we de rem er te snel afhalen, zal er nog harder op de rem worden getrapt door het systeem en wordt er nog meer energie vastgezet. Die prenatale angst is een diepe, existentiële angst die alles doordringt, het is doodsangst. De doodsangst van de foetus.

Deze angst is geen emotionele angst, het is de angst van de reptiele hersenen. Het gaat puur over overleven. Het komt ook niet van een gedachte, het komt uit deze hele vroege ervaring, en daarom is het ook zo ongrijpbaar. De oriënterende reactie is los geslagen, elke opwinding die iemand in zijn leven tegen komt activeert de reptiele hersenen, die onmiddellijk naar het gevaar zal zoeken. Hij kan niet focussen op één ding, want het gevaar kan van alle kanten komen. Het gevaar zit van binnen, zodra hij ergens bij stilstaat, wordt het gevaarlijk, want daar blijkt het gevaar niet te zijn. Waar dan wel? Hij zal blijven zoeken.

Als traumatische ervaringen diep kunnen worden gevoeld, is het volgens Janov mogelijk om je er van te bevrijden in rebirthingsessies, door middel van ‘catharsis’. Het uiten van de emotie die toen geen uitweg hadden. Het heeft echter wel te maken met de capaciteit van het lichaam om energie te kunnen bevatten. Je kunt niet meteen een heleboel energie aan als er zoveel prenatale angst is. Daarom kan het zijn dat catharsis tijdens ademsessies bijvoorbeeld, voor deze mensen te veel energie vrijmaakt in te korte tijd. Het kan op psychisch niveau heel veel positiefs brengen, maar op lichamelijk niveau kan het te veel zijn en zal de ademsessie aangepast moeten worden, om een gezond ritme van opladen en ontladen te vinden. Het doel van rebirthen is om mensen weer terug in hun lichaam te brengen om daar zoveel energie te kunnen dragen als mogelijk is, zoveel emoties te ervaren als mogelijk is.

De natuur is altijd een grote hulpbron. Zoals Ida Rolf zei: ‘Als je het niet van je moeder hebt gekregen, haal het dan bij de oermoeder, de aarde.’ Omdat die verbinding is verbroken, is het logisch dat daar weerstand tegen is. Maar het natuurlijke ritme van de aarde, de wind, de bomen, de zee, zal je als vanzelf liefdevol meenemen naar een helend ritme.
Meer: www.aumm.nl.