‘Evolueer of sterf’ – Column Fred Louter
Recent maakte iemand mij attent op de gesprekken die spiritueel leraar Eckhart Tolle in 2014 voerde met Oprah Winfrey. In een tiental losse afleveringen, te bekijken op YouTube, namen zij samen met miljoenen kijkers het boek Een Nieuwe Aarde van Tolle hoofdstuk na hoofdstuk door.
In een van de eerste uitzendingen bevestigt Tolle desgevraagd wat hij ook in zijn boek Een Nieuwe Aarde reeds beschrijft. Hij heeft een dringende boodschap aan de mens(heid): Evolve or die. Ja, je leest het goed: evolueer of sterf. En ja, hij bedoelt het letterlijk! Volgens Tolle is het proces van ‘bewust worden’ voor ons mensen geen luxe meer, voorbehouden aan een bepaalde voorhoede of elite van onze samenleving, die hier eventueel zelfs mee kan koketteren. Nee, het is voor de mensheid als geheel op dit moment bittere noodzaak om spiritueler, meer bewust te worden. Waarom? Omdat Tolle de mensheid in staat acht om zichzelf, en daarbij de planeet aarde, op termijn te vernietigen. Hoe dat dan zou moeten gebeuren, laat hij in het midden. Hij refereert wel aan het aantal doden dat door algemene onbewustheid alleen al in de 20e eeuw is gevallen: tientallen miljoenen mensen zijn in die periode overleden door menselijk, egoïsch ‘falen’. Belangrijk om je daarbij te realiseren is dat dit gebeurde zónder de kennis en technologische middelen die tegenwoordig ingezet kunnen worden om mensen op wat voor manier dan ook, gewild of ongewild, van het leven te beroven.
De vraag is natuurlijk: wat moeten en kunnen wij als gewone stervelingen met deze toch op zijn zachtst gezegd alarmerende informatie? Hoe serieus moeten we dit nemen? Moeten we ons zorgen maken, angstig worden? En zo ja, wat kunnen we dan eventueel zelf doen om dit scenario te voorkomen? Allereerst sluit ik zeker niet uit dat Tolle ons een reëel gevaar voorspiegelt. Het zou arrogant zijn – en arrogant ís de mens – om dit gevaar als mensheid te bagatelliseren, dan wel te ontkennen. Ook ik ben ervan overtuigd dat de mensheid in staat is zichzelf te vernietigen. Nu al! Dat dit nog niet gebeurt, komt doordat ´de crisis´ nog niet heftig genoeg is. De soort homo sapiens is er gewoonweg nog niet rijp voor. Maar die kan dat natuurlijk binnen 10, 50, 100, 1.000, 10.000 of nóg meer jaren, wél worden natuurlijk. Pijn, veroorzaakt door bijvoorbeeld hongersnood, waterschaarste, religieuze strijdtonelen, klimatologische omstandigheden, oorlogen en andere grote mondiale problemen, die uiteindelijk allemaal gerelateerd zijn aan ons ego en onze persoonlijke en collectieve egoïsche structuren, aan onbewust zijn dus, kunnen de mensheid bedreigen op een manier die we nog niet eerder in de geschiedenis van deze nog altijd piepjonge species zagen. Je kunt het in dat opzicht écht vergelijken met een crisis bij een individu: gróéi je door de pijn, word je bewuster, raak je verlichter of ga je figuurlijk en zelfs letterlijk ten onder?
Interessante vraag in dit opzicht is: vindt het Universum, God of het Zijn, of hoe we dit ook noemen, het erg dat de mensheid zichzelf op termijn vernietigt, ten onder gaat, zoals overigens al met eerdere mensachtigen, zoals homo erectus, is gebeurd? Nee, totaal niet. Het ‘Zijn’ ligt nergens wakker van en is nergens afhankelijk van, dus ook niet van het voortbestaan van de mensheid. Het is neutraal, ‘ervaart’ alleen maar wat er gebeurt, heeft geen oordeel, plakt geen etiket, zoals wij dit vaak wel doen. Het zegt geen goed of fout tegen dingen of gebeurtenissen, zelfs niet als wij elkaar letterlijk ten grave dragen. Dan is dát eenvoudigweg wat er gebeurt en gaat alles verder in de setting van dat moment. Het is zoals het is… Dit betekent natuurlijk wel dat de verantwoordelijkheid voor het voortbestaan van de mensheid en aarde dus écht bij ons ligt. Op dit moment wel te verstaan, later niet meer. Want het is sowieso al zeker dat de mensheid, de aarde, de Melkweg, als geheel sterft als ook de zon opgebrand raakt. Dat zou over zo’n vijf miljard jaar staan te gebeuren. Is dat dan wél erg? Nee, ook dat is dan niet erg. Het universum is net als de mens ‘geboren’, dijt uit en zal zich uiteindelijk terugtrekken en sterven. Niets nieuws onder de zon, om maar een woordspeling te gebruiken.
Maar nu we dus weten dat de verantwoordelijkheid voor het voortbestaan van de mensheid op ‘korte’ termijn wél echt bij ons ligt, hoeven we straks niet met vingertjes te gaan wijzen als het daadwerkelijk fout gaat. Wij hebben de sleutel tot het moment van het op natuurlijke wijze sterven van het universum voor een groot deel zélf in handen. Net zoals wij individueel ons leven kunnen verlengen door onszelf goed te verzorgen. Door gezonde voeding, bewegen, meditatie en dergelijke, kunnen we dat tevens als collectieve mensheid, door ons als mensheid goed te verzorgen. Collectief goed verzorgen begint bij het realiseren dat we het met elkaar met deze ene aarde moeten doen. Dat we elkaar nodig hebben, één zijn, allemaal hetzelfde doel nastreven: collectief genieten van het geschenk leven, in nauwe samenwerking met de natuur. Daartoe is het dus essentieel dat we bewuster worden. Bewuster van onszelf als individu en bewuster van ons als soort. Worden we dit, evolueren we dus volgens Tolle, dan is de kans groot dat we het met elkaar nog heel lang, wie weet zelfs op vreedzame wijze, uit kunnen zingen op deze prachtige planeet. Worden we dit niet op tijd, evolueren we dus niet, dan zullen we – voordat het eigenlijk onze ‘natuurlijke tijd’ is – sterven. En ondanks dat we ongetwijfeld het tegenovergestelde ambiëren en dus veel pijn zullen lijden, is dat voor het universum derhalve prima.
Rest wel de vraag: hoe wórden we dan spiritueler, bewuster van wie we zijn en wat onze rol in het geheel is? Hoe kunnen we dit voor ons dus positieve proces bevorderen? Het zou om te beginnen goed zijn om het vak Spiritualiteit of Bewustwording te introduceren in het onderwijs, wat mij betreft heel laagdrempelig te beginnen op de kleuterschool. Leer kinderen over ‘het geschenk leven’ en onze individuele en collectieve rol daarin. Verander de ambitiefabrieken die onderwijsinstellingen nu zijn in scholen waar mensen tevens leren wat het is om onderdeel van de mensheid te zijn, waarbinnen we allemaal één zijn. Leer ze bijvoorbeeld ook af om zichzelf met van alles en nog wat te identificeren, dat ze alleen maar ‘zijn’. Dan plukken we binnen enkele jaren al de vruchten van onze keuze om te evolueren in plaats van te sterven. Om op iets latere leeftijd bewuster te worden kun je als volwassene bijvoorbeeld de boeken van Eckhart Tolle lezen. Maar er zijn natuurlijk veel meer mogelijkheden om je eigen bewustwording te ontwikkelen. Maar probeer er allereerst – als je voelt dat je er klaar voor bent – open voor te gaan staan. Daar begint het mee.
Belangrijk bij de ontwikkeling tot bewustwording is te realiseren dat iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid dient te nemen. Bij jóúw eigen bewustwording begint het. Wacht niet totdat iemand anders of de rest van de mensheid bewust wordt, want dan kun je wachten tot je een ons weegt en gaan we het niet redden. Start daarom vandaag nog als het kan. Let wel: het is geen immense opgave, van nature ben je namelijk al bewust, we zijn het alleen onderweg kwijtgeraakt. Daarbij: het is leuk, het verrijkt je leven en je leeft er ook nog eens een stuk lichter door. Wie wil dat nu niet?
Ik wens ons als mensheid nog een lang en voorspoedig evoluerend leven toe!
Fred Louter
Fred Louter, schrijver van het boek Spiritualiteit in je dagelijks leven.
