De vijf crises van de ziel

Op het spirituele pad loopt de leerling langs verschillende beproevingen en de vijf crises van de ziel. Als een held die avonturen beleeft, ervaart deze leerling de kracht en crises die zijn verbonden met vijf organen van het lichaam. Welke dan zoal?

Door Sanne Burger

‘Help!’, zei ik tegen Reinoud, mijn taoleraar. ‘Ik verkeer in een constante staat van razernij de laatste tijd.’ Ik was al minstens drie jaar intensief aan het trainen, doorgaans met geweldig resultaat. Ik voelde me energieker en gezonder dan ooit. Dat was de eerste fase van de taotraining, wist ik: het boosten van de lichamelijke gezondheid. Maar nu ik met de tweede fase bezig was: het bewust worden van de emoties, was het minder eenduidig. ‘Ik heb het gevoel dat ik met alles in gevecht ben’, zei ik somber. ‘Het lijkt wel alsof ik op iedereen het effect heb van een rode vlag op een stier. Gisteravond kwam ik thuis en ik had al ruzie voor ik mijn jas had opgehangen. Ik voel me een vulkaan die op uitbarsten staat. Er is een sluimerende onrust in me, een broeierig gevoel van frustratie over alles wat er mis is in de wereld. Als iemand voordringt in de rij in de supermarkt, moet ik mijn best doen om niet te slaan. Er wordt niet naar me geluisterd, ik kan niet doen wat ik wil… Het houdt maar niet op!’

1. De lever

‘Goed werk’, zei Reinoud. ‘Je hebt je levercrisis.’ ‘Wat is dat nou weer?’, vroeg ik. Ik was alweer boos, nu over het feit dat ik geen idee had waar hij het over had. ‘Oh, had ik dat nog niet verteld?’ zei hij droog. ‘Op het pad van bewustwording kom je vroeg of laat vijf obstakels tegen. Je weet dat binnen het taoïsme de ziel gezien wordt als een geheel dat bestaat uit vijf delen, nietwaar?’ ‘Jaa’, zei ik en somde op: ‘De vijf elementen, de vijf yin- en yangorganen, de vijf kleuren, de vijf deugden en de vijf basisemoties.’ ‘Goed zo’, vervolgde hij, ‘dus je weet dat daadkracht de deugd, de kwaliteit van de lever is. En wanneer die daadkracht gefrustreerd wordt, bijvoorbeeld door een opvoeding waarin je geleerd wordt je aan te passen in plaats van te doen waar je zin in hebt, ontstaat er boosheid. Wat jij nu meemaakt is dat je weer contact aan het maken bent met dat deel van je ziel dat huist in je lever, met als gevolg dat je eindelijk bewust wordt van alle onderdrukte boosheid die je in je hebt.

2. Het hart

De hartcrisis is een direct gevolg van het feit dat je de afgelopen jaren zoveel meer energie hebt gekregen. Nu moet je leren die energie te kanaliseren. Doe je dat niet dan voedt die extra vitaliteit niet alleen je gezondheid, maar ook je emotionele patronen. Bijvoorbeeld als je hart uit balans is kan het zijn dat je worstelt met irritatie en ongeduld en nauwelijks kritiek verdraagt. Tijdens de hartcrisis word je geconfronteerd met de pijn van oordelen en afwijzing, vooral de pijn van zelfafwijzing. Het hart is de zetel van affectie en hartelijkheid. Als dat niet voldoende aanwezig is in je leven, als je ouders niet onvoorwaardelijk en uitbundig van je hielden, levert dat al voldoende materiaal op voor een stevige hartcrisis als je volwassen bent. Iedereen die hevig liefdesverdriet heeft meegemaakt weet dat de hartcrisis de meest pijnlijke is van allemaal.’

3. De milt

‘En hoe zit het met de milt?’ vroeg ik, nieuwsgierig geworden naar de andere crises. ‘De miltcrisis geeft je slapeloze nachten omdat je je zorgen maakt’, zei Reinoud. ‘Soms zijn die zorgen reëel, soms niet. In zekere zin verkeren we als collectief in een chronische miltcrisis omdat we er als samenleving een potje van gemaakt hebben. De inertie en ontkenning, het net doen alsof er niks aan de hand is, levert het materiaal voor een flinke miltcrisis. Het is de bezorgdheid van de boer die zijn akkers ziet verpieteren omdat er al maanden geen regen is gevallen. Hij weet dat hij en zijn gezin honger gaan lijden de komende winter. De miltcrisis begint op persoonlijk niveau in een periode dat je weinig geld hebt, je baan verliest of wanneer er iets anders gebeurt dat je uit je comfortzone haalt. Het roept op tot realisme en actie om de balans te herstellen. In die zin zijn alle vijf crises heel zinvol. Ze leiden allemaal tot meer bewustzijn.

4. De longen

Het taboe op het uiten van verdriet, vooral voor mannen, is de voornaamste reden van het feit dat zoveel mensen roken. Een sigaret onderdrukt het verdriet, de wanhoop en de depressie. Mensen die stoppen met roken zeilen vaak vanzelf in de longcrisis, maar ook het verlies van een dierbare of gewoon flink fysiek trainen kan het begin zijn van een periode dat het leven zo ondraaglijk lijkt dat je het gevoel hebt dat je niet meer kunt stoppen met huilen. Een collega van me bleef roken, ook nadat ze al jaren tao training had gevolgd. Toen ze uiteindelijk na 30 jaar roken stopte, kwam het verdriet in volle hevigheid los: het verdriet over het verlies van haar vader, haar partner, het vertrek van haar dochter, de verhuizing toen ze een klein meisje was. Ze besefte toen pas dat ze gedurende al die jaren een vijfde van haar ziel had genegeerd. ‘Het is net alsof een stuk van mij nog kind is’, zei ze, ‘terwijl de rest al volwassen is.’

5. De nieren

‘Mijn voornaamste crisis was de niercrisis’, zei Reinoud. ‘Mijn jeugd was zo onveilig dat ik al vroeg leerde om mijn angst te onderdrukken. Ik was domweg nooit bang. Na een paar jaar trainen snapte ik dat dit niet betekende dat ik geen angst had. Ik stond stijf van de angst, maar ik voelde het niet. Wanneer je alle delen van je ziel geïntegreerd hebt, heb je toegang tot het hele spectrum van emoties en deugden, al naar gelang de situatie waarin je verkeert. Ik richtte mijn training meer en meer op het ontspannen van de nieren. Op een gegeven moment verlangde ik er bijna naar om angst te voelen. Het gebeurde op een avond toen ik met de auto thuis gebracht werd. Terwijl de rest uitstapte werd ik ineens overvallen door een verlammende golf van angst. Ik durfde de auto niet uit, zat als versteend op de achterbank terwijl mijn vrienden me verbaasd aankeken. Angst is een vreselijke sensatie, dat vind ik nog steeds, maar het is ook een kracht die je soms behoedt voor de ondergang. Er is terechte angst en onterechte angst. Dat geldt ook voor woede, verdriet, bezorgdheid en irritatie. Pas wanneer je alle vijf crises hebt doorgemaakt ben je in staat om onderscheid te maken tussen de realiteit en de waanzin van je emoties.’

Het echte werk

‘Dus één keer en nooit meer?’ vroeg ik hoopvol. ‘In zekere zin’, zei Reinoud welwillend. ‘De eerste keer is zo schokkend, zo hevig, dat het je wereld volledig op zijn kop zet. Het is als een initiatie, een inwijding. Na zo’n zielscrisis ben je gegroeid, je bent wijzer en rijper geworden. Dit is het proces dat in het sjamanisme ‘soul retrieval’ wordt genoemd, het heel maken van de ziel. Bij alle echte spirituele scholen zijn deze vijf crises bekend. Het individu dat de moed heeft om deze crises aan te gaan wordt gerespecteerd en op alle mogelijke manieren ondersteund, omdat hij waarachtig spiritueel werk verzet. Na die crises volgt er onherroepelijk meer pijn, maar het is niet langer zo schokkend, want je weet nu hoe ermee om te gaan.’

5 elementen – 5 organen – 5 crises

Metaal – Longen

Kwaliteit: Rechtvaardigheid, geestelijke helderheid

Emotie: Verdriet, depressie

Trigger: Verlies

Seizoen: Herfst

Kleur: Wit

Water – Nieren

Kwaliteit: Onschuld, speelsheid, intuïtie

Emotie: Angst, stress

Trigger: Gevaar, drukte

Seizoen: Winter

Kleur: Blauw

Hout – Lever

Kwaliteit: Daadkracht

Emotie: Woede

Trigger: Vrijheidsbeperking

Seizoen: Lente

Kleur: Groen

Vuur – Hart

Kwaliteit: Hartelijkheid, vreugde

Emotie: Irritatie, ongeduld, liefdesverdriet

Trigger: Afwijzing, oordeel, (zelf-)kritiek

Seizoen: Zomer

Kleur: Rood

Aarde – Milt

Kwaliteit: Realisme, tevredenheid

Emotie: Bezorgdheid

Trigger: Verandering, tekort van iets

Seizoen: Nazomer

Kleur: Geel

Sanne Burger is schrijfster, coach en lerares. Momenteel woont en werkt ze in Peru. Meer: www.sanneburger.com en www.kd.nl.