Kirtana: muziek van diep weg

INTERVIEW

Begin juni was de Amerikaanse singer/songwriter Kirtana in Nederland. Haar optredens worden omschreven als een concert, healing en satang tegelijk. Onder haar fans zitten Eckhart Tolle, Brandon Bays en Byron Katie. Muziek die van ergens diep weg komt. Waar vandaan, hoe diep en hoe dat voelt? Kirtana geeft antwoorden.

Een gesprek met Kirtana en haar muziek gaat al snel over schoonheid, de essentie en bewustzijn. Nee, dit is niet zomaar een popster met sterallures. De bekende namen onder haar fans verraden dat Kirtana nog iets extra’s biedt: bewustwording van het hart. ‘Mijn favoriete muziek is muziek die waar voelt, die een uitdrukking van het hart is. Het kan elk genre zijn; een simpele expressie van vreugde of het verwoorden van een ervaring. Als het me maar raakt. Het is geen formule. Als het dat wel was dan kon je er een product van maken en het online verkopen.’

Merkwaardig eigenlijk die aantrekkingskracht. Hoe werkt dat?

Kirtana: ‘Het gaat om resonantie, als bij een stemvork. Ik word aangetrokken tot een trilling. Die wekt iets in mij op dat ik herken. Muziek die me ooit raakte, zal me daarom altijd blijven raken als ik deze weer hoor.’

Is muziek energie?

‘Geen woorden, geen betekenis, maar een essentie, ja een energie die mijn emotionele lichaam doordringt. Uiteindelijk ervaar ik, denk ik, dat het een aspect van mijn Zelf in de kunst is dat mij raakt. Ik word aangetrokken tot mijn eigen essentie.’

Voor mij is dat de verbeelding van schoonheid…

‘Voor resonantie moet er wel een ontvanger zijn. Je kent de vraag vast wel: maakt een omvallende boom in een bos ook geluid als niemand het hoort? Schoonheid zit dus niet alleen in de harmonie van het kunstwerk, maar ook in degene die het ervaart. Je kunt de zelfreflectie of ervaring van het zelf die optreedt bij kunst ‘schoonheid’ noemen. Of een ander aspect van wat in het Sanskriet ‘sat-chit-ananda’ heet; bestaan, bewustzijn, gelukzaligheid. Oftewel God. De een zal neigen naar het intelligente aspect ervan, de ander naar de vrede of stilte ervan. Het hangt van je oriëntatie af of en hoe iets je zenuwstelsel raakt. Zelf associeer ik schoonheid in eerste instantie met visuele indrukken, zoals in de natuur. Muziek wekt bij mij vooral de ervaring van liefde. Maar als iemand zingt of speelt met liefde dan noemen we dat vaak schoonheid.’

Waarom heb je talent?

‘Waarom niet? Ik bedoel, waarom hebben basketbalspelers hun talent, of hoveniers? Ik ben geboren met een verlangen om uit te drukken. Ik denk dat het ene bewustzijn, dat wij zijn, van diversiteit geniet. Die variatie maakt het zo mooi. We vinden het saai als in een tuin alle bloemen roze zijn en vijf blaadjes hebben. Theoretisch zou ik ook wel op een andere manier creatief geweest kunnen zijn dan als muzikant. Maar iets anders dan creatief werken kan ik me niet voorstellen. Al toen ik heel jong was wilde ik dichten en liedjes schrijven. Het is een aspect van wie ik ben, dit zit in mijn dna. Het voelt als mijn dharma, mijn opdracht. Dat besef ik al vanaf mijn tiende. Toen wist ik al hoe mijn leven zich zou ontvouwen.’

Wat wil je creëren?
‘Creatief zijn, creëren: eigenlijk niet de goede woorden. Het is doorgeven of het ontvangen van iets dat doorgegeven wil worden. Het talent daarvoor heeft zich in de loop van de tijd verdiept. Dat geldt waarschijnlijk voor iedereen die lang genoeg heeft geleefd om de ervaring te kennen van pijn, schoonheid, intensiteit, liefde en vrienden die overlijden. Dit zijn ervaringen die de persoonlijkheid en je inzicht veranderen en je hart openbreken. Ze vergroten en verscherpen het vermogen om je uit te drukken.’

Doorgeven van inspiratie?

‘Je zou kunnen zeggen dat wat door me heen komt, van boven komt. Natuurlijk betekent ‘boven’ niets omdat het een ruimtelijk concept is, maar je begrijpt wat ik bedoel. Mijn zenuwstelsel wordt dan gebruikt als een geleider voor God, het Zelf of het Mysterie. Mijn training, elke schrijfcursus die ik ooit volgde, elke ervaring die ik ooit had, de meningen die ik heb gevormd over van alles, mijn mindset, mijn temperament… ze geven allemaal vorm en kleur aan wat door me heen komt. Hoe meer ik me erbuiten hou, hoe meer het instrument Kirtana op de hoogst mogelijke manier kan worden gebruikt. Dan kunnen zelfs de specifieke eigenschappen van mijn persoonlijkheid gebruikt worden om iets unieks te creëren. Het mooie van individuatie is dat geen twee mensen ooit op dezelfde manier scheppen, terwijl alle inspiratie uit één bron komt.’

Ervaar je dat tijdens optredens?

‘Ja, terwijl ik speel ben ik me bewust van de schoonheid van wat ik speel. Soms ontroert het me. Maar soms ben ik zozeer deel van de schoonheid dat deze me niet ontroert. Omdat ik er niet genoeg gescheiden van ben om erdoor geraakt te worden. Tijdens het ontstaan van een nummer kan ik spiritueel onderricht ontvangen, of een grote emotionele ontlading ervaren. Soms begint er iets door te komen dat me raakt. Dan huil ik het eerste uur dat ik met het nummer bezig ben. Zoiets overkomt me. Als ik van tevoren een plan had gemaakt voor een lied over het opruimen van een bepaalde achtergebleven emotie, dan zou die emotie nooit zo zijn losgekomen. Het schrijven van songs is voor mij dus instructie, expressie én ontlading. Soms alles tegelijk.’

Wat is voor jou ‘de bron’?

‘Ik ervaar de bron van mijn muziek en van de hele schepping als puur bewustzijn. Dat is zich altijd bewust van mij, net zoals het zich bewust is van jou en iedereen. En ik ben mij bewust van dat bewustzijn. Andere toestanden van gewaar zijn komen en gaan binnen dit bewustzijn. Waken, slapen, dromen, enzovoort. En hoewel ik me niet op elk moment bewust die bron herinner, heb ik besef van dat bewustzijn dat door mijn ogen kijkt en dat waarneemt via mijn zintuigen en zenuwstelsel. En dat is ik wie ik ben, het Zelf. Ik ben me bewust van Dat en Dat is zich bewust van mij. Want het IS mij.’

Met medewerking van Peter van Kan.

[in kader:]

Over cd’s en Nederland

Van Kirtana verschenen vijf cd’s. De titels zijn veelzeggend: The Offering, The Embrace, A Deeper Surrender, Falling Awake en Unseen Grace. Een belangrijke invloed op haar teksten had de ontmoeting met Gangaji, haar spirituele lerares. Kirtana woont in de natuur in het midden van Californië. Meer: www.kirtana.com.

Kirtana over Nederland: ‘Ik speel daar graag en ben er vaker geweest dan in enig ander Europees land. Ik waardeer in de Nederlanders hun openheid, hun progressiviteit als volk en hun ontvankelijkheid voor mijn muziek. In mijn teksten zitten de nodige subtiliteiten, en om die te kunnen waarderen is een zekere diepte van ervaring, kennis van het Engels en gevoel voor humor nodig. Ik kijk uit naar mijn volgende bezoek.’

Kirtana treedt op in Zeist op 1 juni. Info: 06 46320077 of brotherofbeauty@gmail.com.

[in kader 2:]

Fall wake

Every night you offer your busy mind to God
allowing sleep to overtake
And in the morning, if the offer were the same,
Maybe you should fall ‘awake’.