Miljard euro voor een kunstmatig brein

Europese Unie wil hersenen digitaal nabootsen

Hilversum – Europa is een peperduur, ambitieus megaproject gestart: binnen tien jaar moet er een supercomputer zijn die het complete mensenbrein kan simuleren. Dat meldde dagblad NRC begin februari. Het gaat om een investering van totaal een miljard euro in de komende tien jaar die naar 86 onderzoeksinstituten in 22 deelnemende landen gaat.

In het kielzog van Europa heeft ook Amerika snel een groot hersenproject ontworpen. Met een iets andere opzet. Nieuwe, revolutionaire technieken moeten het mogelijk maken de activiteit van levende hersencellen sneller en nauwkeuriger te meten en manipuleren.
Het uiteindelijke doel van beide projecten is hetzelfde: het totale menselijke brein doorgronden.
De plannen wekken bewondering, verbijstering, maar ook hoongelach. Volgens de Amerikaanse neuroloog Donald Stein is het brein veel te ingewikkeld en veranderlijk om de activiteit van zenuwbanen vast te kunnen leggen. De Britse emeritus hoogleraar biologie Steven Rose schreef twee weken geleden kritisch over de megaprojecten in het tijdschrift EMBO reports. ‘We hebben eerder een betere theorie over het brein nodig, dan nog meer gegevens.’
Toch heeft de Europese Unie een jaar geleden maar liefst een miljard euro toegekend aan het ambitieuze Human Brain Project. Leider van het programma is Henry Markram, hersenonderzoeker aan de Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne in Zwitserland. Hij denkt dat het wél kan, een model bouwen van die roze massa van ruim een kilo in onze schedel, waarmee we denken, beslissen, praten, creëren, bewegen, geloven en vrezen. Van alle 100 miljard hersencellen, en hun biljoenen verbindingen met elkaar.
Met zo’n simulatie zouden onderzoekers dingen kunnen doen waar ze nu alleen van dromen. Zonder dat er bloed of injectienaalden aan te pas komen, bekijken wat er gebeurt als je een zenuwbaan weghaalt, of een eiwit toevoegt, bijvoorbeeld. Hersenziektes nabootsen. Behandelingen uitproberen. Met het kunstbrein is het wellicht ook mogelijk virtuele robots in een virtuele omgeving aan te sturen. Zo bestudeer je gedrag zonder dat er dieren met antennes op hun hoofd in kooitjes rondrennen.
In het tijdschrift Nature Reviews Neuroscience (september) benadrukte hij dat samenwerken van het allergrootste belang is. ‘Wat we nodig hebben is dat we onze ego’s opzijzetten en een nieuwe, collectieve vorm van hersenwetenschap creëren.’
Bron: www.nrc.nl.