Een-zaam en al-één

Wat is bewustzijn? Onlangs werd bekend gemaakt dat er in Europees verband ca 1 miljard euro beschikbaar werd gesteld om het menselijke brein na te bouwen. Als het lukt, zou het spectaculair zijn. Praten we dan over een supercomputer of over een mens-machine? Wetenschappers en filosofen zijn er nog steeds niet over uit wat nu precies bewustzijn is. Een lijk bevat dezelfde functies als even daarvoor toen het als lichaam nog leefde. Alleen mist het leven en – zeer waarschijnlijk – het bewustzijn. Het bewustzijn is kort door de bocht gezegd het vermogen tot kennen. Dat is meer dan waarnemen (als een camera) of re-ageren (als een robot). Er is een besef van zichzelf, van iets dat je ‘kennendheid’ kan noemen. Bewustzijn is overal hetzelfde; een zijn dat zich bewust is van wat is, inclusief zichzelf. In die zin geeft al het bewustzijn van alle mensen samen steeds input aan de kennis van het Zijn. Zelfkennis van het Zijn eigenlijk.
De oude kabbalisten en tal van mystieke stromingen zijn het in grote lijnen met elkaar eens: de reden voor het universum is zeer waarschijnlijk dat God zichzelf wilde kennen. Vandaar de diversificatie van God in het ene en het andere, man en vrouw, links en rechts, zwart en wit, yin en yang. Niet omdat dit ene goddelijke Zijn eigenlijk twee is, maar omdat het zich opsplitst om naar zichzelf te kunnen kijken. Eigenlijk is het Zijn (of God) ‘al één’, zeg maar alleen; er is geen tegenpool. En vanuit dit ‘eenzame’ godsbeeld is de essentie van liefde dan ook het naar elkaar trekken van die verscheidenheid van goddelijke tweetallen. Omdat deze Architect daardoor ervan verzekerd is dat de delen elkaar zullen gaan waarnemen én omdat de delen of tweetallen de eenheid zich blijven herinneren.
Wat dat betekent voor mij persoonlijk? Dat ik me bewust ben dat ik in de ogen van ieder God zie. Dat de ander God is die naar mij kijkt. Dat mijn ervaring ten diepste jouw ervaring is. Dat jouw ervaring onze ervaring vormt. Samen zijn we de Ik Ben. Samen zijn we al-één.
Snap je?

Ewald Wagenaar