A is een ondergeschoven kindje

Pleidooi voor een vergeten vitamine

Worteltjes zijn goed voor je ogen, weten we. Dat heeft met vitamine A te maken. Een volkswijsheid met een kern van waarheid. Dat een regelmatige wortelconsumptie kan helpen tegen nachtblindheid is slechts een bijkomend voordeel. Vitamine A is een essentiële voedingsstof, en toch besteden we er amper aandacht aan. Vandaar dit pleidooi voor een vergeten vitamine.

Alle oranjekleurige groenten bevatten bètacaroteen. Wortelen naar verhouding het meest. Van de hele caroteenfamilie wordt bètacaroteen het makkelijkst omgezet naar vitamine A. Dat klinkt goed, maar het gebeurt alleen wanneer alle omstandigheden optimaal zijn. En dat luistert tegenwoordig nogal nauw.
Om te beginnen de hoeveelheid. Voor één eenheid vitamine A heb je wel vier tot zes eenheden bètacaroteen nodig. En wanneer je weet dat tijdens het verteren van rauwe wortelen slechts een paar procent bètacaroteen vrijkomt, dan kun je je voorstellen dat je een wortelgrootverbruiker moet zijn om op korte termijn effect te bespeuren. Dat percentage kun je wel beïnvloeden. De hoeveelheid bètacaroteen neemt tot 40 procent toe wanneer je wortels raspt, uitperst en kookt. Of wanneer je vet toevoegt.
Vitamine A is namelijk een in vet oplosbare vitamine. Het wordt beter door je lichaam opgenomen wanneer je er vet bij consumeert. Wanneer vitamine A afkomstig is van bètacaroteen uit groente, wordt het niet aangemerkt als ‘echte’ vitamine A maar als ‘pro-vitamine A’. De echte vitamine A (retinol) tref je uitsluitend aan in dierlijke producten als lever, boter, vis en schaaldieren. Een sympathiek gebaar van moeder natuur: bij de dierlijke vitamine A levert zij ons meteen ook de juiste vetten.
Voor de omzetting van bètacaroteen naar (pro-)vitamine A moet ons lichaam extra moeite doen. Er zijn galzouten en vetsplitsende enzymen nodig in onze darmen die we pas aanmaken wanneer er voldoende vet in onze voeding aanwezig is. Bij een meerderheid van ons is de aanmaak en opname echter verstoord door een chronisch vitamine- en mineralentekort. En dat is vervelend, want de vetoplosbare vitamines als A, D, K en E worden juist beschouwd als een katalysator voor de efficiënte opname van de mineralen en wateroplosbare vitaminen die we al ontberen. Een klassiek kip/ei-verhaal.
En het wordt er niet beter op wanneer je regelmatig zware lichamelijke inspanning verricht, veelvuldig diep in het glaasje kijkt, elke ochtend ‘gezonde’ ontbijtgranen verrijkt met ijzer eet, de gangbare medicijnen slikt en een zinkgebrek hebt. Zelfs koud weer kan het hele omzettings- en opnameproces beïnvloeden.
Vitamine A is een essentiële voedingsstof die nodig is voor groei en reparatie van lichaamsweefsels. Het draagt bij aan sterke botten en tanden en aan een gezond immuunsysteem. Let dan vooral op die eerste letter van het alfabet.

Wortelsalade met mosterdzaadjes, rozijnen en koriander (met veel vitamine A)

Ingrediënten (2 personen)
3 middelgrote biologische geschrapte en geraspte penen
150 gram bio-rozijnen (ongezwaveld)
2 eetlepels kokosolie
2 theelepels zwarte mosterdzaadjes
3 eetlepels vers geperst citroensap
2 eetlepels verse gehakte korianderblaadjes
1 theelepel paprikapoeder
½ theelepel kurkuma
zwarte peper en Keltisch zeezout naar smaak.

Bereidingswijze
Bak de mosterdzaadjes kort in de kokosolie tot ze uit de koekenpan springen. Meng de kokosolie en de zaadjes met alle overige ingrediënten in een saladeschaal. Goed omscheppen. Lekker als lunchgerecht of met quinoa als avondmaaltijd.