
Planeet Mars in je buik en Saturnus op je nek
Chakra’s verbinden lichaam en geest. Astrologie verbindt boven en beneden. Dat wil zeggen: de hemel van de planeten spiegelt ons leven in een lichaam op aarde. We dragen immers de warmte van de Zon in ons hart; in onze buik voelen we de Maan-behoefte aan een veilige plek, rond ons middenrif activeren we de oorlogsgod Mars als we voor onszelf op moeten komen en in woede ontsteken. Kijk eens naar iedere chakra. ontsteken.
Chakra’s vormen een verticaal groeipad, van je tenen tot je kruin. De zeven persoonlijke planeten in je horoscoop hebben stuk voor stuk een fysiek equivalent in de zeven chakra’s van je lichaam.
Een slecht functionerende chakra brengt je uit evenwicht. Chakra’s hebben dan ook een signaal functie: ze vertellen je wat er mis is maar ook wat je nodig hebt om het evenwicht te herstellen.
Evenwicht ontstaat door gericht te werken met de dynamiek van deze zeven basisfuncties van je functioneren. Daardoor kun je gericht werken met spanningsaspecten in je horoscoop.
Door te werken met de psychologie van de zeven chakra’s leer je goed naar te lichaam te luisteren. Je psychische gesteldheid, je emoties en je lichamelijk functioneren staan immers rechtstreeks met elkaar in verband. Zo leer je je innerlijke bron aanspreken en vertrouwen op je eigen gevoel en je intuïtie.
Voorbeeld: de planeet Mars
Wat hebben de planeet Mars en de Manipura chakra (3e Chakra of Maagchakra) met elkaar te maken? Je kunt er in zien hoe we als mens aangesloten zijn op universele natuurkrachten. Wat Mars betreft is dat overlevingsdrang. Zowel in je lijf als in je gedrag en je psychologie kom je dit tegen.
In de astrologie is Mars de god van de oorlog, je hebt zijn vechtlust nodig om je te verdedigen. Daarvoor mobiliseer je in jezelf je moed en je kracht, je hele lichaam komt in actie.
Met de Maag- of Zonnevlecht chakra wordt het gebied in je lichaam bedoeld dat het meest in het geweer komt als je inspanning moet leveren. Maar ook als je geïrriteerd raakt of boos wordt. Je merkt hoe je gezicht verstrakt, maar ook hoe je middenrif samentrekt, je adem versnelt, je gaat er even goed voor zitten of staan. Je lichaam krijgt een stoot adrenaline te verwerken. Dat is niet altijd even prettig.
Meestal probeer je om kalm te blijven of te doen of er niets aan de hand is. Boos worden maakt je nu eenmaal niet populair. Het gevolg is wel dat je blijft zitten met de stress die ermee gepaard gaat.
En de vraag: hoe kan ik hier beter mee omgaan?
Waar is boosheid goed voor?
Je hebt je boosheid nodig om dingen van je af te zetten en voor jezelf op te komen. Het is de kracht waarmee je op een rustige en besliste manier kunt optreden als je grenzen overtreden worden. Je kunt ‘nee’ zeggen als er iets gebeurt waar je het niet mee eens bent en je bent moedig genoeg om sociale druk te weerstaan.
Boosheid heeft ook zijn negatieve en zelfs kwalijke kanten. Aan de opwinding die de adrenaline veroorzaakt kun je verslaafd raken, je zoekt in alles de spanning, de kick. Zo’n stoot adrenaline kan voelen als pure emotie, je bent levendig en alert, lichaam en geest komen in actie. Dat is natuurlijk prima als voorbereiding op een sportprestatie. Maar de aanleiding kan dus net zo goed een ruzie zijn, een sollicitatiegesprek, een bungeejump of gewoon schrik als er iets onverwachts gebeurt. En aan de kick kun je dus verslaafd raken. Hoe werkt dat?
Boosheid en eetbuien? Die zucht naar de adrenalinekick blijkt ook van invloed te zijn op de suikerbalans in je lichaam en op je verslaving aan tussendoortjes en slechte calorieën. Naast de kick van adrenaline kennen we namelijk ook de suikerstress. Daarover straks meer.
Eerst iets over de karakterontwikkeling die nodig is om Mars en je Maag de baas te zijn en te blijven. Want daar wil ik in dit artikel naar toe.
Passie en temperament
De filosoof Plato sprak in de oudheid over de ‘thumotische’ kant van helden en heldinnen – ze zijn in de greep van het temperamentvolle deel van de ziel met felheid, vechtlust, eergevoel, moed en verontwaardiging.
Thumos is volgens hem een kracht die twee kanten op kan. Wanneer hij de richting op gaat van het lagere deel van de ziel is hij destructief, maar als de weg naar boven gevonden wordt transformeert thumos tot heldhaftigheid. Dan wordt woede een kracht die constructief en creatief kan zijn.
In onze tijd hebben we geen eigen woord voor Thumos en voor de karakterontwikkeling die er in wordt verondersteld.
Nijdige, haat zaaiende mensen zijn zelfs populair. Maar als we van antieke helden rolmodellen maken en van hen willen leren krijgt je woede een ander perspectief. Dan komt je aretè (de trots van je hart) centraal te staan, zoals je die bijvoorbeeld ziet in de daden van antieke helden en heldinnen als Achilles, Hector, Odysseus en zijn vrouw Penelope. Dan geven we onze woede een duidelijke plek in ons leven.
We gaan ons er niet aan te buiten, we slikken hem ook niet in, we ontwikkelen het volle potentieel van onze moed. Daarom hier nog wat meer informatie over thumos: hartstocht en temperament – en dus over boosheid!
Topsport en passie
Onze voorouders, de Grieken en Romeinen, hebben onze cultuur gevormd. We erfden ook veel van hun filosofie en ideeën over roem en eergevoel. De oude Olympische sporthelden streden niet voor geld maar voor de eer van hun polis, hun stad. Ze droegen hun inzet op aan de goden, dat wil dus zeggen, aan hogere principes van karakter en moed. De Olympische spelen werden in Griekenland vanaf pakweg 800 voor Christus ééns in de vier jaar gehouden. Dan was er een godsvrede; dat jaar werd er niet gevochten.
Wat is daarvan nog te merken?
Topsport spiegelt de mentale kracht om moeilijkheden te overwinnen. Je bewondert de zelfopoffering, de wilskracht, de strijdlust die je zelf ook nodig hebt in het leven. Je laaft je aan de triomf van de winnaar en de tragiek van de verliezer. Je leert afzien en niet opgeven.
De psycholoog Ad Stemerding spreekt van emotionaliteit als de kernfunctie van de derde chakra. Hij ziet leren omgaan met boosheid en met respect bejegend worden als een dynamisch proces vanuit dit gebied.
Toeschouwers juichen mee
Sport, en zeker topsport, bestaat bij de gratie van toeschouwers die deze emotionele achtbaan mee willen maken. Je identificeert je met de helden en heldinnen. Je leeft ook fysiek mee: je adem, je hartslag en je bloed spiegelen de opwinding die je voelt, het gejuich op de tribunes versterkt dit.
Na afloop moeten ook de toeschouwers afreageren, het bloed zuiveren van een teveel aan hormonen. Je lijf leeft intensief mee, ook als je in je eentje voor de tv zit.
Sport is populair omdat het een uitlaatklep vormt voor onze behoefte aan passie en temperament. Maar soms vraag je je af: heb je dergelijke stress nodig om het gevoel te hebben dat je bestaat?
Niet alleen in de sport, in alle vormen van vermaak zit dezelfde dynamiek. Je wordt voortdurend geprikkeld, overprikkeld eigenlijk.
Wat is hier aan de hand?
De prikkels hebben twee oorzaken: de opwinding die de temperamentvolle Mars veroorzaakt in je relaties en wat suikerstress wordt genoemd. Je hartstocht voor opwinding en je verslaving aan zoet blijken elkaar te versterken!
Lichaamsbewustzijn
Omdat we hoofdzakelijk binnen zitten en met ons hoofd in de wolken, bestaande uit een blauw oplichtend scherm en oortjes met wereldmuziek – zijn veel mensen niet meer zo gewaar van wat er in hun lijf gebeurt.
We voelen minder en bewegen minder, een adrenaline kick moet dus voor extra opwindende prikkels zorgen. Die wordt geleverd door troosteten.
Als mens zijn we geprogrammeerd om suikerrijk voedsel te zoeken, want dat levert snel, zij het beperkt, energie. Heel vroeger was zoet schaars, beschikbaar in wat honing en zoete vruchten. Dit soort energiebommetjes zijn gauw uitgewerkt. Dan snak je naar meer natuurlijk. Je wordt als het spreekwoordelijke beertje Winnie The Pooh met een pot honing.
Suikerstress verstoort de energiebalans
Niet alleen een paard rent even wat sneller van een suikerklontje. En blijft almaar vragen naar meer, naar zoet, naar een heerlijke, verslavende suikerpiek.
Zo’n suikerpiek in je bloed zorgt voor een golf adrenaline, het stress hormoon dat je bij gevaar acuut in de actiestand zet. Zoals hiervoor beschreven: je adem, je hart, je spierspanning, overal is het effect ervan te merken.
Als die piek niet wordt omgezet in actie, in rennen door de wei, hoe kom je dan van de stress af? Die wil zich niet alleen fysiek uiten. Vergeet niet de mentale en sociale functie van Mars! Je staat op scherp, je wil je punt maken, je ongenoegen uiten. Een gokje wagen. Ruzie zoeken. Als adrenaline je heeft opgefokt, kun je dan nog normaal reageren?
Het onbehagen in de cultuur
Je ziet het in het nieuws en je hoort het overal om je heen: we zijn permanent ontevreden. Daarom is er nu op elke straathoek een eettent en ben je met je snoephonger zelfs bij de benzinepomp niet veilig. We eten ons ongenoegen weg. En in een blikkie drinken zitten 7 suikerklontjes opgelost. Verleidelijk, zo’n snelle vertroosting!
Dus trekt onze overprikkelde innerlijke Krijger maar weer eens energiereep uit de automaat. Laat zich opfokken door het nieuws in de krant.
Het dromerige astrale lichaam (Droomlichaam, het energieveld of aura om ons heen) krijgt de overhand.
Op dit bewustzijnsniveau zet de suikerstress niet aan tot fysieke actie maar tot sublimatie in droom-energie: games spelen, scrollen op je mobiel, het hypnotiserende blauwe licht indrinken van een flitsend schermpje. Je lijf is geladen, maar je beleeft de actie in je fantasie.
Suikerverslaving en troosteten
Stress vraagt om geruststelling en die wordt geleverd door comfort food, troosteten. Huilende baby’s krijg je stil door ze aan de borst te leggen – dat is eten+knuffel=troost. Troosteten zonder knuffel is wat karig, maar toch beschikbaar, bijvoorbeeld bij de Febo of McDonalds. Troost – want wat je echt nodig hebt is aandacht en liefde.
De koelkast kun je beschouwen als een surrogaatmoeder: eten+knuffel=troost. ‘Ik heb gewoon trek’. Je ziet hoe dit leidt tot een verstoorde energiebalans.
Wat kun je doen aan die voortdurende honger naar tussendoortjes (troost) en prikkelende activiteiten om de suikerpieken te verwerken?
Onvoldaan?
Onze innerlijke Krijger/Strijdster heeft honger. Streeft naar een (hoger, eervol) doel om voor te vechten, maar is permanent ontevreden en vaak verontwaardigd. Stress vraagt om troosteten en dat veroorzaakt weer stress. Natuurlijk hebben al die korte lontjes invloed op de het sociale en politieke klimaat in ons land. Bewustwording is nodig.
De commercie heeft de marketing verfijnd rond het verslaafd maken van mensen aan producten en diensten. Lees bijvoorbeeld het boek ‘Plofkip’ van Teun van de Keuken (bekend als oprichter van Tony’s Chocolonely). Die Plofkip, dat zijn wij zelf vanwege onze slechte eetgewoontes.
Sowieso wordt er voortdurend aan onze kop gezeurd: reclame is communicatie wordt gezegd, maar het hoofddoel is mensen ontevreden maken met wat ze hebben. Als dat lukt gaan ze iets nieuws kopen. Ook daarin is de marketing geslaagd: in één van de rijkste landen van de wereld is de onvrede groot.
Je kunt leren om je door suiker en adrenaline veroorzaakte onrust en ongenoegen om te zetten in actie. Laat jouw Mars niet een gedesillusioneerde hangjongere (hangmeid?) zijn, die is uitgeblust en gekluisterd aan je mobiel!
Actie?
Begin met meer fysiek te ervaren wat eten met je doet. Beleef de voldoening, maar vooral de suikerstress, de piek aan adrenaline als je tussendoortjes eet. Een goed begin is ook gewoon zoet (kraan)water drinken in plaats van gecarboniseerd suikerwater.
Mooi, maar zo’n afkick programma volgen is geen sinecure! Een soldaat heeft baat bij discipline, exercitie en leefregels om te volgen. Hier zijn er een paar.
• Lekkere trek. In plaats van instant bevrediging ga je leren genieten van een leuk vooruitzicht. Uitstel tot de volgende maaltijd is geen kwelling maar genotvolle afwachting.
• Tussendoortjes. Je maag wordt een bedelend huisdier. Die krijg je niet meer stil. Rigoureus afkicken is als leren omgaan met een verwend kind. Neem eventueel een hond om samen te trainen in onthouding.
• De kracht van Mars gebruiken. De taaie, verbeten en volhoudende kracht van Mars vind je in zijn Schorpioen kant. Hier hoort het verhaal bij van Sint Joris en de Draak; het beest van de lagere instincten dat gedood moet worden of bedwongen.
• Maagzweer. Bij alle soorten ontstekingen is Mars de aanstichter. Iets aansteken, doorsteken en ontsteken hoort bij het wezen van Mars. In een stressvolle omgeving komt hij in het geweer.
• Kennis maken met de Beweger. Van een fatbike krijg je buikvet. Meer zelf bewegen is goed om de suikerstress te lijf te gaan, maar er is meer. Het is belangrijk om ook geestelijk in beweging te komen om verslaving bij de bron aan te pakken. Omarm ook de downside van het leven!
Leven met het tekort
Als volwassene sta je voor de taak met tekorten om te gaan. Soms is er overvloed, vaak is er tekort. Zelfs in tijden van overvloed, zoals nu in ons land, is er vooral aandacht voor het schrijnende tekort – aan tijd, aan zekerheid, aan liefde, aan gerechtigheid, aan vakantie, aan geld, aan rode Maserati’s.
We noemen dit het fundamentele tekort, een existentieel gemis dat zit ingebakken in het volwassen leven.
Daarom zoeken we vervulling, een spirituele tocht naar de zin van het bestaan. Zowel oosterse vechtsporten als Yoga bieden wat de bewegingsbehoefte van Mars betreft goede perspectieven.
De spiritualiteit van de planeet Mars
In het westen kennen we weinig tradities rond de meditatieve beleving, verzorging en training van het lichaam, waarschijnlijk vanwege het christelijke geloof, waarin ‘de vleselijke lusten’ als zondig worden ervaren.
Het lichaam werd lang als ‘de kerker van de ziel’ beschouwd, de dood werd opgevat als een bevrijding. Het lichaam wordt ’ter aarde besteld’; de geest stijgt op naar de hemel.
Volgens Chinese inzichten zijn er drie centra waarop we ons kunnen oriënteren in onze binnenwereld. Ze dienen als ankerpunt voor ons bewustzijn.
Van belang voor Mars is het lage concentratiepunt of Xià Dan Tien. Dit is het meest bekend omdat dit in vechtsporten centraal staat.
Een belangrijk deel van de training bestaat er uit om geconcentreerd te blijven in dit zwaartepunt. Judo, Tai Chi en dergelijke zien er dan ook uit als een elegante dans.
De dynamiek wordt geleverd doordat het evenwicht steeds wordt verstoord en daarna weer wordt hersteld. De kunst is om de tegenstander uit balans te brengen en zelf gecenterd te blijven.
Daarbij is duidelijk te zien dat de bewegingen niet worden gestuurd door bedenksels in het hoofd, maar in spontane, vloeiende bewegingen die vanuit de basis worden gemaakt. Aan beginners is nog wel te merken, dat ze de bewegingen ‘vanuit het boekje’ proberen te maken, wat houterige lichaamstaal oplevert.
Mars als macho en bully
De opgefokte energie van Mars uit zich in pestgedrag, agressie, vernieling, onverzoenlijke standpunten. Zo maken we kennis met zijn ‘lagere instincten’. Deze Mars heeft ook een laag zelfbeeld. Hij kleineert anderen om zelf groter te lijken.
Omdat hij altijd in de bokshouding staat gelooft hij dat hij ernstig bedreigt wordt, hij moet zich verdedigen. Hij is niet agressief – anderen zijn agressief naar hem.
Hij is bang om te verliezen en beschermt zich door agressie. Zo lijkt hij sterk.
Populistische politici spelen dit spel bewust. Door jezelf als slachtoffer voor te doen van bedreiging of uitsluiting haak je in op de meest primitieve menselijke instincten. Je wordt bedreigd en miskend en dus is agressie gewettigd.
Als geen ontnuchtering optreedt; als er niet op een andere manier gewerkt kan worden aan het terugbrengen van respect voor je tegenstander, bereikt een dergelijk met haat gevuld reactievat al snel een explosiepunt. We zien het niet alleen in de voetballerij maar zelfs in het parlement.
In dit praathuis wisselen verstandige mensen argumenten uit om tot overeenstemming te komen en besluiten te nemen. Mars wil daar gewoon een potje knokken. Als er al gepraat wordt, dan met scherpe tong!
Mars: lichaamsbewustzijn en lichaamsgericht werk
Wanneer we onszelf vanuit de maagstreek beleven komt veel warmte vrij in het vuur van het spel, in stoeien, dansen, huppelen – maar ook in kracht: aanpakken, sjouwen, vechten.
De god Mars zetelt zoals gezegd nabij maag en middenrif en regeert over deze specifieke laag van actie en bewustzijn. We noemen het ‘Kinesthetisch Bewustzijn’.
Als je kinesthetisch bent ingesteld ben je lichamelijk, je hebt gevoel voor ruimte en beweging en hebt contact met je gevoel. Jouw communicatiemiddel bij uitstek is lichaamstaal. Mensen die hierop zijn afgestemd kregen onterecht het etiket ADHD.
Je ziet meteen wat een straf het is voor kinesthetische mensen om niet te mogen bewegen, stil te zitten in de klas en op te moeten letten. Toch kun je met lichaamstaal, zang en dans heus ook rijtjes stampen en sommen hinkelen!
Leven met de Beweger
In je lichaam zijn betekent aanwezig zijn in het hier en nu van je hartslag, je ademhaling, je voeten op de grond en je rug en schouders als stevige stut. Als je van je gronding gaat en even verdwijnt in hoger sferen, blijft je lijfgevoel een vertrouwd landingsveld.
Maar, er is meer. Ogen en oren, onze mentale hulpmiddelen, hebben de neiging om ons weg te trekken uit het hier en nu. We drijven af in gedachten. Degene die ons op de grond kan houden is ‘de Beweger’, ook wel ‘de Danser’ genoemd, een mysterieuze innerlijke gestalte.
Hij of zij is zowel een lastpost (tijdens een meditatie kan hij zomaar opstaan en iets leukers gaan doen!) als bron van plezier als we van bewust bewegen onze meditatie maken.
Als Mars je leidsman is dan wordt het tijd om nader kennis te maken met deze onverwachte kant van je innerlijke Krijger.
Van ego naar hart
Volgens Chinese opvattingen kan het middelste concentratieveld (zhōng Dan Tien), dat van het hart, niet eerder worden geopend alvorens het onderste veld is ontwikkeld (Xià Dan Tien, waar Mars actief is.). Dan kunnen de basisemoties angst, boosheid en verdriet het hart niet meer verduisteren.
Met andere woorden: om vanuit je hart te kunnen leven moet eerst aan de fysieke, instinctieve en emotionele behoeften van het lichaam zijn gewerkt. We kennen dit als het gezegde ‘mens sana in corpore sano’; een gezonde geest in een gezond lichaam.
In een volgend artikel ga ik in op de fysieke rol van Venus en de Maan in de onderste chakra’s.
Jan de Graaf is astroloog, schrijver en verzorgt cursussen. Meer: inspiratiesite.nl.