Ode aan de laatste van de vrouwenlijn
Anneke Wittermans: ‘Vrouwen zonder dochters hebben een bijzondere taak’
Vrouwen die geen dochters hebben, vormen de laatste generatie in de vrouwenlijn. Zij hebben een bijzondere positie. Volgens danseres Anneke Wittermans kunnen de wensen en drijfveren van hun voormoeders in hun leven tot uiting komen. Zij staan als het ware op het punt waar de zee het land ontmoet. ‘In dat bruisende water moet je leren om overeind te blijven staan en je eigen keuzes te maken.’ Anneke Wittermans ontwikkelde een aantal dansen die daarbij kunnen helpen.
Door Marjolein Wolf
Als een man een zoon krijgt, is dat iets bijzonders. De jongen is de stamhouder. Hij zorgt ervoor dat de naam van de familie blijft bestaan en later doorgegeven kan worden. En moeders dan? Geven zij niets door? “O jawel, heel veel”, zegt Anneke Wittermans. “Van onze moeder ontvangen wij vloeistof via het eicelplasma, de placenta en de borstvoeding. Deze vloeistof bevat informatie als dromen, drijfveren en verlangens, maar ook verdriet en onmacht. Bedenk daarbij dat eicellen al aanwezig zijn in het embryo. Zo draagt de grootmoeder indirect de eicellen van haar dochter en haar mogelijke kleinkinderen in haar schoot. Een eicel heeft veel plasma, waardoor je meer genetisch materiaal van moeders- dan van vaderszijde ontvangt. Ben je de laatste in de vrouwenlijn, dan geef je die genetische informatie biologisch gezien niet door. De golf eindigt. In de natuur zijn deze overgangsgebieden plaatsen waar zich een nieuwe ecologie ontwikkelt. Kijk maar eens naar een boom: het buitenste takje vangt het meeste licht. Of naar de zee: in het stuk waar de golven het land ontmoeten, ontstaat de branding. Waar de stroom haar eindpunt bereikt bruist het, daar is beweging.”
Uitdrukking
Er zitten allerlei opvallende aspecten aan deze positie. Dat ontdekte Anneke in het contact dat zij had met vrouwen die de laatste van de lijn zijn. “In een van mijn workshops danste ik met een groep vrouwen die geen kinderen of alleen zonen hadden”, vertelt ze. “Zij vertelden me dingen over hun leven en ik raakte daardoor geboeid. Zelf ben ik overigens ook tot mijn 36ste jaar de laatste in de vrouwenlijn geweest, tot mijn dochter werd geboren. Langzamerhand begon ik me te realiseren wat de positie van laatste in de vrouwenlijn met zich meebrengt. De drijfveren en talenten van de voormoeders zoeken in de levens van hun dochters een weg om tot uitdrukking te komen. Het kunnen onuitgesproken en vaak onbewuste wensen en verlangens zijn, die hunkeren naar expressie en soms ‘dwingend’ in de laatste vrouw van de vrouwenlijn aanwezig zijn. Dat kan een behoorlijke druk geven. Je staat als laatste in de vrouwenlijn in het bruisende zuurstofrijke water van de branding. Het valt niet altijd mee om je in de krachtige golfslag staande te houden.”
Daar komt bij dat vrouwen in de huidige samenleving meer vrijheid hebben dan hun moeders, oma’s en verdere voormoeders. Tot nog niet zo lang geleden hadden vrouwen niet zoveel te kiezen. Ze trouwden, kregen kinderen en zorgden voor het huishouden. Een vrouw die niet trouwde, werd denigrerend ‘oude vrijster’ genoemd en aan kinderloze echtparen kleefde een negatief beeld. Nu vrouwen economisch niet meer afhankelijk zijn van mannen is dat veranderd. Met de komst van de voorbehoedmiddelen is het krijgen van kinderen meer een bewuste keuze dan vroeger. Vrouwen hebben vandaag de dag veel meer mogelijkheden hun eigen weg te gaan en hun talenten te ontplooien.
Niet makkelijk
Toch heeft de laatste dochter van een vrouwenlijn het volgens Anneke Wittermans niet altijd makkelijk. “Mensen denken misschien dat zij zoveel vrijheid en mogelijkheden hebben, maar ze ervaren dat zelf vaak helemaal niet zo. Deze dochters voelen zich soms overspoeld door alle mogelijkheden, wensen en drijfveren die in hun leven aan de oppervlakte komen. Zij kunnen gebukt gaan onder het gewicht van die krachten. Ze voelen zich niet begrepen en soms zelfs depressief. Ook voor de dochters die de kracht hebben om de situatie het hoofd te bieden, is het vaak een hele klus om hun verlangens en motivaties te ontrafelen en erachter te komen wat echt bij ze hoort en wat niet. Want je kunt natuurlijk nooit gehoor geven aan alle wensen en verlangens van je voormoeders. Het gaat erom dat je uit de voormoederlijke lijn datgene haalt wat bij jou past en waar je iets mee kunt.”
Er is ook nog een ander aspect aan de positie van laatste vrouw in de lijn: bewust of onbewust voel je je verantwoordelijk voor het reinigen van de lijn. Anneke Wittermans: “Wie afsluit wil de zaak doorgaans netjes achterlaten. Ik zie dan ook dat deze vrouwen hun leven in dienst stellen van het reinigen van het spoor, van wat ze hebben meegekregen. Onze voorouders konden niet in therapie. Vrouwen van nu kunnen dat wel, ze hebben zelfs veel mogelijkheden daarvoor: trainingen, therapieën, persoonlijke ontwikkeling. Ik zie regelmatig dat een dochter het als haar taak ervaart om bepaalde familietrauma’s met terugwerkende kracht te begrijpen en te helen. Soms staat een heel leven in dienst van het zuiveren van de lijn. Dat is een hele verantwoordelijke en geen gemakkelijke taak.”
Stralend
Ondanks al deze veeleisende aspecten aan de positie, ziet Anneke Wittermans dat veel laatste vrouwen in de lijn stralende mensen zijn. Ze barsten van de energie en van de talenten en mogelijkheden. Zeker als zij ‘vrij’ zijn, houden ze er vaak een uitgebreid netwerk van vriend(inn)en en kennissen op na. Ze zijn trouw aan deze vrienden en kennissen, mede doordat ze zich realiseren dat dit netwerk ook als zij ouder worden hun vangnet is. Ze zorgen zo nodig voor hun eigen ouders, zijn toegewijd aan wat ze doen en gaan zorgvuldig en precies met dingen om. Anneke Wittermans: “Deze bijzondere vrouwen kunnen niet op een dag aan hun nakomelingen vragen of ze het goed gedaan hebben in het leven. Daarom hebben velen van hen een soort innerlijk geweten ontwikkeld, waar ze hun handelingen aan toetsen. Dat verklaart hun precisie en zorgvuldigheid.”
Wie niet letterlijk vrucht heeft gedragen, baart volgens Anneke op een andere manier ‘haar rijkdom’. “Zij zet nieuwe initiatieven neer en laat daardoor iets belangrijks na. Dit is eigenlijk een verfijning van het vrucht dragen. De fysieke bevruchting vindt plaats in water, de bevruchting van een proces vindt plaats in het element lucht. Dit heeft een hogere trilling.”
Ode
Hoewel Anneke Wittermans zelf geen laatste exemplaar in de vrouwenlijn is, gaat het welzijn van deze vrouwen haar erg aan het hart. “De groep is jarenlang onzichtbaar geweest”, zegt ze. “Het wordt daarom tijd dat deze mensen inzicht krijgen in hun specifieke positie en waarde en status, en erkend worden in de samenleving.”
Om dit proces te stimuleren heeft Anneke een ‘Ode aan de laatste van de Vrouwenlijn’ ontwikkeld, een aantal dansen over de verschillende aspecten van deze speciale positie. Zo is er een dans waarin de danser met één arm kwaliteiten uit de stroom van de vrouwenlijn haalt, bekijkt of het echt bij haar past of niet, voordat ze het naar zich toehaalt of inneemt. Een andere dans heelt de navel en daarmee de verbinding met de schoot van de moeder.
In de workshops van Anneke schrijven de deelnemers ook gedichten over wat de dansen met hen doen en wat zij daarin ontdekken. “De vrouwen die deelnemen zijn blij dat we zichtbaar maken wat er in hen leeft” vertelt Anneke. “Het doet hen goed dat deze positie aandacht krijgt, dat zij inzicht krijgen in waar hun leven over gaat. Zij voelen zich verbonden met andere vrouwen in dezelfde positie. Ik heb enorm veel respect voor deze vrouwen en de wijze waarop zij allemaal individueel vorm geven aan hun leven. Met de ‘Ode aan de laatste van de Vrouwenlijn’ wil ik hen eren en helpen hun authentieke waarde terug te vinden. Dan zijn ze geen overgebleven muurbloem meer, maar worden het vrouwen van formaat.”
Anneke Wittermans (1957) geeft sinds 1981 workshops in dans en persoonlijke ontwikkeling. In deze workshops daagt zij mensen uit het beste van zichzelf zichtbaar te maken. Zij heeft diverse eigen (oer)dansen ontwikkeld over specifieke thema’s. Daarnaast schildert ze, en schrijft ze gedichten. Ze is moeder van een dochter, Sanne (1994) en oprichtster van de Stichting Beweegreden, die haar gedachtegoed wil verspreiden. Op 11 juni is het de dag van de godin Matralia, een feestdag voor universele moeders die stamt uit de Romeinse tijd. Het is een dag om vrouwen te eren die biologisch kinderloos zijn, maar wel geestelijk en symbolisch kinderen op aarde zetten door de wereld te verrijken met hun ideeën, hun inzet en energie. Op die dag geeft Anneke een dansworkshop en lezing/performance op het Eigentijds Festival in Vierhouten met als thema ‘Ode aan de laatste van de Vrouwenlijn’. Meer informatie: www.beweegreden.org of www.diadans.nl
En de mannen dan?
De mannen nemen een speciale positie in binnen de laatste van de vrouwenlijn. Al was het alleen al omdat zij allemaal, zonder uitzondering, de laatste van hun moederslijn zijn. Of zij nu kinderen krijgen of niet, bij hen eindigt de eeuwige overdracht van informatie van grootmoeder op moeder. Anneke Wittermans komt ook mannen tegen die zich daarvan bewust zijn en hier iets mee willen doen. “In de rol van laatste van de vrouwenlijn is er een essentieel verschil tussen mannen en vrouwen”, zegt ze. “Mannen willen de drijfveren van hun voormoeders meer op aarde neerzetten. Ze maken er vaak letterlijk werk van. Vrouwen uiten de wensen en verlangens meer in hun uitstraling en hun manier van zijn.”
