20 vragen om tot een doorbraak te komen

Veranderen lijkt vaak vanzelf te gaan. Denk maar aan het groeien en bloeien van planten. Of aan dat nieuwe huis, die nieuwe liefde, het kwam zomaar op je weg. Soms gaat veranderen en tot een doorbraak komen moeizaam. Vooral als het om iets gaat wat je eigenlijk niet wilde. Het verlies van een geliefde, een baan of een wens die niet wordt vervuld. Dan valt veranderen niet mee.

Je ooit voorgenomen om dingen eens radicaal anders te gaan doen? Niet alles voor je uitschuiven, niet steeds meer dezelfde fouten maken, nee, het roer moet om. En wel ’s meegemaakt dat het om een of andere reden niet lukte? Het lijkt wel of je zelf niet sterk genoeg bent, je jezelf tegenwerkt ook.
’In onze praktijk werken we met mensen die zich hebben voorgenomen iets te veranderen. Meestal hebben ze zelf al eens pogingen ondernomen, maar zijn tot de conclusie gekomen dat ze hierin alleen niet slagen.’ Hanneke van Tienhoven (74), nu met pensioen, in Amersfoort ontwikkelde een therapiemethode om toch tot een doorbraak te komen. Met haar doorbraaksessies vind je de essentie van jezelf, zegt ze. ‘Je geeft jezelf de kans om met succes te veranderen.’

Waarop is je methode gebaseerd?

Van Tienhoven: ‘De doorbraaksessies zijn grotendeels ontwikkeld vanuit een NLP-achtergrond. “De kaart is niet het gebied” is een axioma in de wereld van neuro-linguïstisch programmeren, NLP. De werkelijkheid is niet gelijk aan het beeld dat jij ervan vormt, jouw “wereldmodel”. De doorbraaksessies kunnen je helpen iets te veranderen in je leven, in je omstandigheden door je te leren omgaan met jouw “wereldmodel”. En door je handvatten te geven om jouw “wereldmodel” te veranderen op een manier die aansluit bij wat jij nodig hebt, belangrijk vindt, en waarbij jij je gelukkig voelt. Dat is pas groeien en dat is pas jezelf ontwikkelen.’

Wat is een doorbraak?
‘Een doorbraak is het doorbreken van stokoude beperkende patronen en het bewerkstelligen van de gewenste verandering in je karakter. De doorbraak begint met het bewust worden, het beseffen, van je eigen patronen in je eigen subjectief waarnemen van de werkelijkheid. We doen dit door uitgebreid en diepgaand onderzoek naar de huidige situatie, de oorzaken, de onderliggende overtuigingen en de emoties. Hierdoor word je je de kern die ten grondslag ligt aan al deze patronen, bewust.
Al doende komen er nieuwe inzichten. Door te praten over doelen en innerlijk hulpbronnen, wordt de fixatie op het kernprobleem doorbroken. Een nieuw zelfbeeld en een nieuw wereldbeeld ontstaat gaandeweg.’

Waarom zou je?
‘De aanleiding is voor veel mensen dat ze aanlopen tegen problematische leefsituaties die gepaard gaan met innerlijke blokkades. Ze vragen zich al een tijdje af “waarom overkomt dit mij”? Ze zoeken hulp. Het gaat erom je bewust te worden dat je volgens patronen leeft en dat je die kunt doorbreken. Voorwaarde is dat je verantwoordelijkheid neemt voor je leven. Dat alleen al heeft tot gevolg dat je anders naar jezelf kijkt, jezelf met een nieuw zelfbeeld anders ervaart.’

Wat zijn zoal redenen om dit proces in te gaan?

‘Voor de één het vinden van je persoonlijke kernstructuur (je psychische dna). Voor een ander crisisinterventie. Maar ook omdat je je persoonlijk functioneren wilt laten meegaan met de eisen van deze tijd en het willen veranderen van je levensstijl. Ieder heeft zo zijn eigen motief: van persoonlijke crisis, overlijden van geliefden of echtscheiding, tot het last hebben van overweldigende emoties, problematische relaties en het nemen van lastige beslissingen. Eigenlijk kan iedere crisis in een mensenleven aanleiding vormen.’

Met welke vragen ga je de doorbraak beginnen?

Je pakt een veelvoud van problemen aan. Voor enkelvoudige problemen is er ook een serie vragen ontwikkeld om tot een doorbraak op dit ene probleem te komen.

Dat zijn twintig vragen:

1. Wat is er aan de hand?
2. Hoe weet je dat dit een probleem is?
3. Wat doe je dat dit een probleem is? Wat is jouw gedrag?
4. Komt dit vaker voor? Wat is je strategie? Je patroon?
5. Wat is je positieve intentie?
6. Wat is er belangrijk aan?
7. Wat is het allerbelangrijkste?
8. Wat betekent dat voor jou?
9. Wat heb je eraan gedaan?
10. Hoe sta je in contact met het hogere in deze?
11. Wat zijn je waarden in deze?
12. Welk advies zou je jezelf geven?
13. Wat wil je bereiken?
14. Besef je dat…?
15. Ben je bereid om te veranderen? Wat zou je kunnen veranderen in je voordeel?
16. Welke kwaliteiten, vermogens heb je die je daar zullen brengen?
17. Is dit ‘ecologisch’ verantwoord? Heb je de consequenties voor jezelf en anderen overzien?
18. Hoe zal je weten dat het veranderd is?
19. Welk veranderd gedrag heb je nu? Kan je het nu doen?
20. Welke nieuwe leefregels voor een nieuwe levensstijl levert dit voor je op?’

Geef eens een voorbeeld van vragen en antwoorden…

‘Oké, dat gaat ongeveer zo:

-Wat is er aan de hand? Ik heb geen auto.

-Hoe weet je dat dit een probleem is? Mijn leasecontract loopt af.

-Wat doe je dat dit een probleem is, of wat is jouw gedrag? Ik zoek een nieuwe. En ik stel hoge eisen.

-Komt dit vaker voor? Wat is je strategie? Je patroon? Ja dat komt wel vaker voor. Mijn strategie is om iets goeds te vinden tegen een acceptabele prijs. Een goede auto vinden tegen een acceptabele prijs is geen sinecure.

-Wat is je positieve intentie? Veilig en goedkoop auto rijden.

-Wat is er belangrijk aan? Bij wijze van spreken met 200 tegen een muur rijden en gezond uit kunnen stappen.

-Wat is het allerbelangrijkste? Veilig van A naar B.

-Wat betekent dat voor jou? Rustig door blijven ademen. Want ik zit veel op de weg en maak veel kilometers.

-Wat heb je eraan gedaan? Ik ben nog bezig om een oplossing te vinden. Maar heb het doelgebied vastgesteld.

-Hoe sta je in contact met het hogere in deze? Ik zit even te checken bij mezelf hoe ik dat doe. Via mijn innerlijke raadgevers: ik heb het idee dat zij een aantal mensen uit mijn verleden zijn die ik gekend heb en overleden zijn. Zij geven mij een gevoel van ‘ga hier eens kijken’ of ‘stel die vraag’ of zoiets.

-Wat zijn je waarden in deze? Veiligheid van mij en mijn inzittenden.

-Welk advies zou je jezelf geven? Alleen kopen als je de juiste gevonden hebt.

-Wat wil je bereiken? Een betrouwbare veilige goedkope en betaalbare auto waar ik een aantal jaren mee kan rijden.

-Besef je dat…? Ja daar ben ik heel bewust mee bezig.

-Ben je bereid om te veranderen? Wat zou je kunnen veranderen in je voordeel? Ja, als ik dat in het proces tegenkom dat het nodig is, dan ben ik wel bereid te veranderen. Voortschrijdend inzicht: bijvoorbeeld het type auto dat ik zoek blijkt niet beschikbaar. Of als ik een andere baan krijg, waarbij ik niet twee keer per dag twee uur heen en terug in de file hoef te zitten.

-Welke kwaliteiten, vermogens heb je die je daar zullen brengen? Twee benen op de grond. Dat is het belangrijkste hierin voor mij. Ik blijf rondkijken, maar het is wel een afweging en kijken naar de realiteit.

-Is dit ‘ecologisch’ verantwoord? Heb je de consequenties voor jezelf en anderen overzien? Een auto kopen is ecologisch verantwoord. Van baan veranderen is afhankelijk van welke baan voorbij komt.

-Hoe zal je weten dat het veranderd is? Als ik een andere auto heb en het contract getekend heb. Wat nu verandert, is dat ik door deze vragen te beantwoorden een hele sterke correlatie zie tussen de baan en het kopen van een auto. De drijfveer is sterk ingegeven door de huidige baan en de bijbehorende onkostenvergoeding.

-Welk veranderd gedrag heb je nu? Kan je het nu doen? Mijn gedrag is niet veranderd,  Het besef wel. De tijdsspanne waarover ik de auto afschrijf ga ik nog eens kritisch bekijken. Om te kijken wat de invloed is als ik kort na het kopen van de nieuwe auto een ander baan vind.

– Welke nieuwe leefregels voor een nieuwe levensstijl levert dit voor je op? Een wijdere blik. Dat ik de juiste afhankelijkheden bij elkaar moet zoeken. Om het heel concreet te maken: in het geval van de nieuwe auto had ik tot nog toe nog niet gekeken hoe die past bij een nieuwe baan.

Er zijn ineens verschillende kanten. Leaseauto, baas, baan, geen baan dus geen auto, eigen auto met wel of geen kilometervergoeding etc. Zoals ik dit nu op een rijtje krijg met een wijdere blik, wil ik in de toekomst een levensstijl waarin ik met een wijdere blik leef. Het blijkt helemaal niet moeilijk een wijdere blik te krijgen als je jezelf de juiste vragen stelt. Deze vragen neem ik mee naar andere situaties.’

Zijn er bij hem veranderingen op lange termijn?

‘Na enkele maanden heeft degene die de vragen beantwoordde, twee opmerkelijke veranderingen gemaakt. Het leasecontract heeft hij niet vernieuwd. Hij heeft een eigen ‘veilige’ auto gekocht. Twee maanden daarna heeft hij naar een nieuwe baan gesolliciteerd en die gekregen.’

Werkt dat zomaar?

‘In veel gevallen is er sprake van een combinatie van problematische leefsituaties. De doorbraak bestaat dan uit het vinden van de onderlinge samenhang in de persoonlijke ervaring. Het gaat om de trigger die niet van een enkel gedrag maar van een reeks van meerdere gedragingen de veroorzaker is. Het is dat ene aspect dat zowel je zelfbeeld bepaalt, als op alle niveaus en dwars door alle leefsituaties heen steeds terugkeert en kenmerkend is voor het geheel. Ik noem dat de kernstructuur, het concrete patroon, dat zich steeds herhaalt in jezelf en je leefomstandigheden.’

En dat patroon moet anders…

‘Ja, een doorbraak is de interruptie van dit patroon, verandering van de kernstructuur. De doorbraak werkt door naar je gedragingen en daarmee in al je leefsituaties.’

Hoeveel tijd heb je nodig?

‘Een vijftal dagen toch wel: intake en sessies waarin de tussenliggende tijd wordt bekeken en het inzicht erover zich kan ontwikkelen en verdiepen tot veranderingen in de leefstijl.’

(Ewald Wagenaar)