Diederik Wolsak – Over radicale transformatie van overtuigingen

Toen Diederik Wolsak in het Jappenkamp zat, kon hij nog niet weten hoe deze traumatiserende ervaring ooit een positief effect zou kunnen hebben. Maar hij vond een helende weg van radicale transformatie van overtuigingen en deelt die nu via het Choose Again-programma met de wereld. Saskia Teppema sprak hem.

Diederik Wolsak is oprichter en programma-directeur van Choose Again. Hij werd tijdens de 2e WO in een Japans kamp op Indonesië geboren. Van oorsprong Nederlander, woont hij sinds zijn 22e in Vancouver, Canada en de laatste 15 jaar ook deels in Costa Rica. Traumatische ervaringen in zijn vroege jeugd legden de basis voor zijn diepe zelfdestructieve overtuigingen. Hij zag de wereld meer vanuit zelfhaat, schuld, woede en angst dan als een vreugdevolle plek om in te verblijven. Dit had tot gevolg dat hij op zijn 50ste een alcohol- en drugsverslaafde was geworden met suïcidale neigingen. Diederik koos voor een diepe helende spirituele weg en leidt sindsdien een leven waarin hij als begenadigd therapeut liefdevol mensen begeleidt (met het Zes Stappen proces) die op vele fronten vastlopen. Hij is een zeer ervaren relatietherapeut, een bekende internationale spreker en workshopbegeleider, de stichter van het ‘Choose Again healingscentre El Cielo’ in Costa Rica en de leidende factor in de Choose Again International organisatie.

Destructief

De aanpak van Choose Again gaat over de radicale transformatie van destructieve overtuigingen. Op de vraag welke de meest kernachtige hiervan is zegt Diederik: ‘De eerste en de meest fundamentele van alle overtuigingen en een misvatting is: ik ben alleen. Ik ben afgescheiden van de Eenheid. En als ik dat ik geloof, moet ik iets fout gedaan hebben. Dus ik loop met een enorm, diep verborgen en geheim schuldgevoel rond. Je kent het verhaal van de beruchte appel? Je nam een hap van een appel en je werd uit het paradijs geschopt. We hebben iets gedaan en zijn schuldig. Dit diepe, vage schuldgevoel vertelt me iedere dag dat ik iets slechts gedaan heb. Dat is de meest fundamentele, negatieve overtuiging waarmee de meerderheid van de mensen rondloopt. Daaruit volgen ideeën als dat ‘ik anders ben dan jij’ of het idee dat ‘er iets buiten mij is dat me iets kan brengen of me kan aanvallen’. Het zijn gedachten die versteend zijn tot overtuigingen, die ik ben gaan geloven en waar ik naar ben gaan leven.’ 

Dus dat idee van afgescheidenheid gaat nog dieper dan doodsangst?

‘‘Doodsangst’ bestaat eigenlijk niet. Je zou kunnen zeggen dat de angst voor Liefde de enige angst is die we hebben. ‘Doodsangst’ is de angst om niet te bestaan, ‘doodsangst’ is de angst om mijn individualiteit te verliezen. Dat ‘individu’ is het resultaat van afgescheidenheid, en zelfs als ik lijd onder het idee van afgescheiden te zijn, ik ben niet bereid om mijn zo diep gekoesterde identiteit te laten gaan. In de dood, zegt mijn ego, moet je dat opgeven. En dan waarschuwt het ego nog: in de Liefde besta je ook niet. Het ‘ikje’, dat is de valse ik, kan nooit thuis zijn in de eenheid en kan ook niet wezenlijk van iets of iemand houden. Dit ‘ikje’ heeft egocentrische voorkeuren, maar dat heeft niets met Liefde te maken’.

Wat is de kern van het werk van Choose Again?

‘Je leert dat je dat kleine ikje, de kleine zelf, je ego, zelf hebt bedacht. Je leert om die niet meer te verdedigen. Het gaat erom de Waarheid – en dat is Liefde – binnen te laten zonder enig oordeel. Zonder te denken dat jij anders bent dan ik, zonder het idee dat ik jou iets moet geven of jij mij’. Je hebt je eigen ‘persoonlijkheid’ of ‘character’ helemaal zelf verzonnen. ‘

Heb je die waarheid, die Liefde zelf ervaren?

‘Ja vaak! Maar die heeft iedereen ervaren! En wel als flitsen van inzicht op meerdere momenten. Was dat niet het geval, dan zou je er een eind aan maken. Iedereen heeft weleens, ook al is het maar een moment, ervaren wat echte liefde is: aanwezig zijn zonder oordeel. Dat kan in de natuur, als je een klein katje ziet spelen of als je een baby vasthoudt. Ontroering, een moment van… niets.’

Hoe zit het dan met doodsangst?

‘Die ‘doodsangst’ ervaar ik iedere dag zonder me er bewust van te zijn. Die voel ik al als ik als een klein jongetje een keer te laat opgehaald wordt uit de kleuterklas. Dat is de angst van het absoluut afgescheiden zijn. De angst om nooit meer terug te keren naar een vorm van Liefde, een relatie gebaseerd op pure Liefde. Die angst markeert het begin van een staat van diepe zelfhaat en de vraag: ‘Wie wil met mij echt een connectie hebben?’ En dan begint de selffulfilling prophecy te werken: als ik dat betwijfel ga ik dat overal tegenkomen. ‘Zie je wel! Niemand houdt van mij’. En dan heeft het ego gelijk.’

Heeft iedereen dat? Zelfhaat?

‘Je kunt het ook rotsvaste oer-schuld noemen. Het is dus niet de schuld van de godsdienst. Nee. Het ego heeft religie ontworpen die consistent is met het ego-denken. Dat er een God is die me straft past in het denken van het Ego. Je mag alleen dit en niet dat. Díé God heb ik zelf uitgevonden.’

Hoe ontstaan trauma’s?

‘Trauma’s zijn verkeerde interpretaties van wat er is gebeurd. Als kind zie ik alles om me heen als een reflectie van wie ik denk dat ik ben. Als mijn ouders 24 uur per dag dolgelukkig zijn zou ik geen schuld kennen. Maar dat is niet zo. Het is mijn schuld dat mijn vader drinkt of mijn moeder huilt. Alles is mijn schuld. Ik geloofde dat alles wat er in de kampen*) gebeurde mijn schuld was. Je zou kunnen zeggen dat ’trauma’ een extreem voorbeeld is van een gebeurtenis waarover het ego een zwaar oordeel heeft. Het is een openbaring voor iedereen die met ons werk begint dat, op het diepste niveau en ongeacht de aard van het ’trauma’ het ego mij verantwoordelijk houdt. En ja, dan staan alle slachtoffers op hun achterste benen!’

Zijn er ook positieve gevolgen van verslavingen?

‘Nee. Of het moet zijn dat je de aandacht die je krijgt als ‘slachtoffer’, positief wilt noemen. Pas als je besluit dat je een ander leven wil hebben krijg je andere gevolgen. Maar als je het werk niet doet, je ‘ikje’ losmaken van wie je echt bent, dan is er geen ander leven. Als mensen blijven hangen in hun zelfverzonnen ego blijven ze verslaafd aan die negatieve gevoelens van angst, woede en je zorgen maken. En ja, dan krijg je weer gelijk. Steeds weer opnieuw bewijzen voor een valse, onware overtuiging. Dus als eerste moet we inzien dat wij ons ego zelf verzonnen hebben. ‘

Wat was je spirituele weg?

‘Toen ik jong was las ik Sartre, Camus, Schopenhauer, Rilke en anderen, later kwam Boeddhisme, soefisme, Meister Eckhart, ECIW, advaita teachers, het non-duale denken. Iedereen die verkondigt dat wat ik hier op aarde beleef, mijn eigen uitvinding is. Leraren die zeggen: ‘Niemand is verantwoordelijk voor mijn wereld, ik heb mijn leven zelf ontworpen, zelf uitgevonden’.’

Hoe kon je jezelf helen?

‘Ik moest eerst aannemen dat de echte IK niet dezelfde is die ik als mezelf kende. Er is een echte IK die puur goud is, onaangetast en er is een valse ik. Dat moest ik eerst snappen. Dat moet je horen van een leraar ook al begrijp je het nog niet. Neem het aan en ga aan het werk. En dan, na een tijdje, blijkt het waar te zijn.’

De kern van de zes stappen

‘In ons werk praten we nooit over gedrag. Gedrag is een weerspiegeling van wie ik denk dat ik ben. Ik was een jongetje vol zelfhaat. Ik geloofde dat ik mijn moeder enorm pijn had gedaan en daar heb ik een hoop schuld aan over gehouden. De oorspronkelijke schuld heb ik misschien al tijdens de geboorte aangenomen. Het geboorte proces is niet zonder risico’s voor de moeder, maar ook voor de baby. En ik ben verantwoordelijk voor dat gevaar. In het begin van ons werk leer je dat je dit echter zélf bedacht hebt. Naarmate je je realiseert dat zoiets natuurlijk niet waar is, gaat er iets in jouw gedachten gebeuren: de echte IK, de pure IK, gaat gedachten kiezen. Dit doe je in het begin met kleine irritaties en terugkerende, negatieve gedachten en later met ‘echte, grote’ uitdagingen. ‘

Wat maken de Zes Stappen anders dan cognitieve therapie?

‘Er zijn overeenkomsten en er zijn duidelijke verschillen. De ‘zelf’ die denkt en voelt, die moet getransformeerd worden. En dat kan alleen als je naar de bron gaat. We houden ons zelden bezig met symptomen, onze focus is op de oorsprong van het ‘probleem’. Gedrag vloeit voort uit overtuigingen. Iedereen kent het voornemen op 1 januari: ik ga aan mijn gezondheid werken, ik ga nu twee keer per week trainen! Hoe lang hou je dat vol? Hoe komt dat? Omdat de onderliggende overtuiging is: ‘Ik ben het niet waard’. Ik moet eerst aannemen: ‘Mijn waarde is al bepaald’. Neem ik dat niet aan, dan moet ik me continue blijven bewijzen. Hopeloos en hond vermoeiend.  Misschien ligt het grootste verschil wel in Stap 2 van ons proces: Het gaat altijd over mij. Radicaal. Zonder enige uitzondering. Het gaat altijd over mij. Niet over mijn moeder, vader, de baas, de oorlog. Daar ligt nooit de reden dat ik te veel drink of chronisch depressief ben. De echte reden voor het gebrek aan vreugde in mijn leven ligt nooit buiten mijzelf.’

Wat is de kern van de kwaliteit van CA-facilitators? 

‘Het allereerste wat een facilitator moet weten is dat hij (m/v) altijd ook aan zijn eigen proces werkt. Niet openlijk natuurlijk bij de cliënt (m/v), maar de verhalen en overtuigingen van de cliënt reflecteren altijd bij de facilitator. Je bent en blijft dus ook leerling.  Een facilitator maakt duidelijk dat alles wat er gebeurd is en gebeurt het resultaat is van keuzes die mensen maken op grond van wie ze dénken dat ze zijn. De facilitator ontmantelt de overtuiging structuur. We leren hen dat wat er ook gebeurd is, wat iemand ook ‘gedaan’ heeft, er niets is veranderd in de essentie van de cliënt. Dit diepe weten is de basis van de zes stappen. Er is nooit iets verkeerd gegaan. In de opleiding voor facilitators komen we natuurlijk ook hun ‘verhalen’ tegen. Die voeden hun overtuigingen die niet waar zijn. Niemand is ‘niet de moeite waard’. Voor niemand geldt: ‘Ik had er beter niet kunnen zijn’. Maar die onzinnige, maar vaak onbewuste gedachten geloven toch veel mensen. En daarvan kunnen ze helen. Dan verandert alles in hun leven. Ten goede.’

*) Jappenkamp

Diederik Wolsak is oprichter en programma-directeur van Choose Again, werd tijdens de 2e WO in een Japans kamp op Indonesië geboren. Van oorsprong Nederlander, woont hij sinds zijn 22e in Vancouver, Canada en de laatste 15 jaar ook deels in Costa Rica. Traumatische ervaringen in zijn vroege jeugd legden de basis voor zijn diepe zelfdestructieve kernovertuigingen. Hij zag de wereld meer vanuit zelfhaat, schuld, woede en angst dan als een vreugdevolle plek om in te verblijven. Dit had tot gevolg dat hij op zijn 50ste een alcohol- en drugsverslaafde was geworden met suïcidale neigingen. Hij was toen op een punt aangekomen in zijn leven, waarop hij de keus had of te stoppen met leven of dat er een andere manier moest zijn. Diederik koos voor een diepe helende spirituele weg en leidt sindsdien een leven waarin hij als begenadigd therapeut liefdevol mensen begeleidt (met het Zes Stappen proces) die op vele fronten vastlopen. Hij coacht hen eigen antwoorden te vinden, voor een leven in vreugde en vrijheid.  Hij is een zeer ervaren relatietherapeut, een bekende internationale spreker en workshopbegeleider, de stichter van het ‘Choose Again healingscentre El Cielo’ in Costa Rica en de leidende factor in de Choose Again International organisatie.

Meer: https://chooseagainnederland.com/ en https://saskiateppema.nl/choose-again.

Bekijk het 6 stappenplan op Youtube.

Verder: lees het boek of bestel een schriftelijke versie van het 6 stappenplan online.