In 5 stappen naar je ware aard – Vaardig werken met emoties
Emoties: wie heeft niet geleerd om níet uit zijn of haar slof te schieten als je boos bent? Want dit blijkt nuttig om te overleven in een relatie of samenleving. Maar het onderdrukken van bijvoorbeeld een emotie als boosheid, heeft behoorlijke gevolgen voor je welbevinden: de krachtige en heldere energie om er iets constructiefs mee te doen, zet zich als het ware vast. Als de boosheid niet wordt vrijgespeeld en herkend voor wat het werkelijk is, bouwt zich een lading op die later op een ander moment alsnog kan ontvlammen.
Door Michael Steinau
Vaardig werken met emoties zoals boosheid, schrik, hechting, angst en verdriet, is een hele kunst. Dit vraagt veel oefening. Als we wat dieper kijken, zijn de meeste mensen niet zo vaardig als het om emoties gaat. Emoties worden vaak gezien als een obstakel, als iets ongemakkelijks waar we vanaf willen. Meestal worden emoties onderdrukt of gebeurt juist het tegenovergestelde; we verdrinken erin.
Emoties als kans
Binnen mijn praktijk werken we vanuit de Zijnsgeoriënteerde visie en methode met emoties. Dit betekent dat we emoties niet zien als een obstakel of sta-in-de-weg, maar als een prachtige kans om onze presentie en vrijheid te hervinden. Hoe dan?
Emoties zijn in het algemeen een afweer tegen ‘hoe het is’. Als je bijvoorbeeld boos bent, kan dat komen omdat je het niet eens bent met de gang van zaken en je de situatie anders wilt. Vaak komt daar ook onmacht bij kijken. Onze boosheid is dan een poging de situatie – of een ander – alsnog naar onze hand te zetten. Als je de boosheid uitleeft naar de ander, doet dat de situatie en relatie geen goed. Als je de boosheid onderdrukt evenmin. Neerslachtigheid en depressie zijn vaak het gevolg.
Op deze manier met boosheid omgaan heeft niet alleen gevolgen voor de relatie of situatie, maar ook voor je welbevinden. Je schiet in een kramp, gaat lopen malen, verliest je presentie en allerlei scenario’s passeren de revue: ‘had ik maar zus of zo’ of ‘als dit of als dat’. Vroeg of laat gaat de boosheid wel weer liggen en is er weer rust. Totdat deze weer oplaait in vergelijkbare situaties.
Het ligt op de loer dat je situaties waarin boosheid getriggerd kan worden, wilt vermijden of voorkomen. In zo’n schijnbare rustperiode lijkt het goed met je te gaan, maar er is iets wat in de weg staat van een authentiek en vrij leven.
Hier een paar punten die je kunnen helpen als je hiermee te maken hebt.
1. Wees aanwezig
We kunnen leren om volledig aanwezig te zijn en daarbij te ontspannen in hoe het is, in plaats van denken over hoe we zouden willen dat het is. Daar waar we niet aanwezig zijn, krijgen verhalen en emoties vat op ons en zij bepalen ons doen en laten. Present zijn is een vaardigheid op zich. Let maar eens op hoe lastig het is om met je aandacht aanwezig te zijn en te ontspannen als je ergens door van slag bent. De komende tijd ga ik hierover meer artikelen en video’s van sessies op mijn website uitbrengen.
2. Herken je interpretaties
Naast dat we kunnen leren volledig present te zijn, hebben we ook de mogelijkheid te doorzien welke aannames actief zijn en deze te doorzien als wat je ‘gelooft’ over jezelf en de situatie. We kunnen ontdekken dat alles interpretatie is. We lijden meestal niet aan de situatie, maar aan onze interpretatie ervan. Als ik bijvoorbeeld te horen krijg van een vriendin dat ze geen zin heeft om vanavond met mij af te spreken, kan ik zomaar van slag zijn.
Als ik wat dieper kijk komt dat helemaal niet door wat ze zegt, maar doordat ik dit interpreteer als ‘zij wil me niet zien omdat ze me niet leuk vindt, ze wijst me af’. Dit is wat ik onbewust geloof en het is precies deze interpretatie die me dan van slag maakt. Het zijn deze interpretaties en bijbehorende verhalen die emoties opwekken en aanjagen. Als we leren dit te doorzien als ons eigen spel van interpretaties, zullen we minder of helemaal niet gevangen zitten in de dynamiek ervan.
3. Ervaar de helderheid
Dan zullen de verhalen onze emoties niet langer aanjagen en daardoor komt er rust en welbevinden. Ook geeft dit een enorme helderheid die ons in staat stelt de dingen te zien zoals ze zijn in plaats van wat we geloven dat ze zijn. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar wel veel dichter bij ons zelf!
4. Zie de kwaliteiten van de emotie
Als we aanwezig zijn in hoe het is, dingen helder kunnen zien zoals ze zijn geeft dit ons de mogelijkheid om ook met de emoties zelf aan de slag te gaan. In emoties ligt een enorme hoeveelheid energie en kwaliteiten besloten. Je kunt dat vergelijken met de beeldspraak met ijs. IJs is bevroren water. Alle kwaliteiten van water liggen gewoon nog in het ijs besloten. Als we het ijs laten smelten komt de helderheid, stroming en de vloeibaarheid van water weer tot leven. Bij emoties werkt dit ook zo.
Emoties zijn het gevolg van onze interpretaties en herbergen de verdediging in zich. Als we niet aanwezig zijn bij onze emoties en de verhalen eromheen niet herkennen, hebben emoties een verstorend karakter. Vrijheid, ontspanning en welbevinden zijn dan ver te zoeken. Emoties kun je zien als bevroren energie en kwaliteiten die weer vrij komen als je ze kunt laten smelten. Wat mij betreft is er weinig mooier dan dat. Vele studenten die dit hebben meegemaakt kunnen dit beamen.
5. Herken je ware aard
Onze ware aard is vrij, open en stralend. Als we dit herkennen is er vitaliteit, openheid, rust, helderheid en welbevinden. We zijn dan volledig thuis in wie we zijn. Als echter onze verhalen, emoties en reactiviteit voorop staan, raakt het zicht versluierd, net als met wolken voor de zon. Deze versluiering wordt dan onze leefwereld en daarmee reduceren we onszelf enorm. Door vaardig te werken met emoties kunnen we ons vrije, open aard makkelijker herkennen en zo recht doen aan wie we zijn en wat we willen. Het werken met emoties biedt ons dan de kans om te zien wat we met ons leven of de situatie willen. Onze vormkracht wordt wakker en stelt ons in staat helder richting te geven aan ons leven en om ons authentiek en waardig in relaties te begeven.
Leraar Zijnsoriëntatie Michael Steinau van praktijk Zijn & Worden verzorgt workshops, retraites,
coachingsessies en trainingen. Meer: www.zijnenworden.nl.
In september 2020 start de Jaartraining over dit onderwerp. Meer weten? Kijk hier: Jaartraining Werken met emoties in Groningen of Gelderland.
Michael gaat meerdere artikelen of blogs schrijven waarin hij dieper op de werkwijzen van Werken met emoties zal ingaan.
