Ook de gevallen Duitsers
Wat er in de eerste helft van de vorige eeuw in de wereld tijdens beide wereldoorlogen is gebeurd zal altijd een gitzwarte bladzijde in de geschiedenisboeken blijven. Een akelige demonstratie waartoe de mens in staat is. Jaarlijks in mei herdenken we de gevallenen van toen. En dat zijn er heel wat. Nederlandse soldaten, daar begon het mee in mei 1940, en ook de burgers waaronder meer dan 100.000 Nederlandse Joden en niet in de laatste plaats onze bevrijders, de geallieerden, ook alweer duizenden. Onze politieke en staatkundige vrijheid is met hun bloed gekocht. Mensen die mensen doden. Altijd blijft wel ergens op de planeet moord en doodslag rondwaren, maar zelden op een schaal als in die jaren.
Opdat we het maar nooit mogen vergeten. Wat van waarde is. Waarvoor zij hun leven gaven.
Nu vond vorige jaar de locoburgemeester van het kleine stadje Bronckhorst langs de IJssel dat het wel eens tijd werd om ook de gevallen Duitse soldaten te herdenken, ooit onze ‘vijanden’.
Dat werd hem door een piepkleine Joodse belangenorganisatie niet in dank afgenomen en voor de rechter kreeg de locoburgemeester te horen dat dit herdenken van Duitsers niet per se op 5 mei hoefde. Maar kort geleden vond een hogere rechter dat je zulke herdenkingen juist niet mag verbieden.
Amen, driewerf hoezee voor deze hogere rechter! Want eerlijk gezegd vind ik het welletjes met dat ‘gevoelig doen’ rond de wereldoorlog. Ja, vreselijk wat er is gebeurd. Maar het herdenken óók van de vijand van kan ik niet anders zien als een verzoenend gebaar, om het woord vergeving maar ’s niet te gebruiken.
Want ooit is het tijd om vrede te sluiten met het verleden. ‘Vergeven is ophouden te willen dat het verleden anders was dan deze is’, hoorde ik iemand onlangs zeggen.
Dat vraagt zóó enorm veel spirituele, psychologische en misschien zelfs wel fysieke kracht, dat je daarvoor alleen terecht kan bij je Allerhoogste Instanties.
En zeg nu eens zelf: wie heeft níet iemand wat te vergeven. En misschien heb je al eens een mens – en mogelijk met pijn en moeite, maar toch – vergeven. Dan weet je hoe gezond dit voor je eigen welzijn was.
Vasthouden aan oude pijn en niet vergeven kan een tweede natuur worden, een aspect van de eigen identiteit. Dan blijft het gevecht van toen actueel in het heden. Wie vergeeft houdt echter op met vechten met de werkelijkheid. Er ontstaat dan altijd ruimte voor acceptatie en vrede. En dat kan heel wat levens schelen. Zo leert de geschiedenis.
